Zamanın Aynası: Uzak Bir Yerde, Edebiyat, Merve YURTSEVER

Zamanın Aynası: Uzak Bir Yerde yazısını ve Merve YURTSEVER yazarına ait tüm yazıları Kitaphaber.com.tr sitemizden okuyabilirsiniz.

Zamanın Aynası: Uzak Bir Yerde

22.01.2025 09:00 - Merve YURTSEVER
Zamanın Aynası: Uzak Bir Yerde

Roman ve tarih her zaman edebiyatın önemli bileşenleri olmuştur. Aralarındaki ilişki her ikisinin de "dil ve yazı" üzerinden "zaman ve mekân" bağlamında inşa edilerek tarihin bir "an" ını yeniden anlamlandırması arzusuyla var olmuştur. Tarihi roman, tarihin yansımasından öte yazarın hayal dünyasında kurgulanarak yeniden yorumlanmasıdır. Tarih gerçeği yansıtmakla yükümlüdür. Ancak bütünüyle aktarmanın mümkün olmadığı gerçeğini unutmamak gerekir. Dolayısıyla tarih, tarihçilerin önemli gördüklerini seçmesiyle oluşur. Roman yazarı ise tarihçinin aktardığı bilgileri alır, dönemin toplum sosyolojisini ve tarihsel olmayan insan eylemlerini kendi bakış açısıyla harmanlayarak kurgular. Zamanın yemek, arzu, zevk gibi insani boyutları romanla yansıtılır. Böylece tarihi roman dediğimiz kategori ortaya çıkmıştır. Osmanlı döneminde kendi yaşadığı dönemin tarihini kaydetmekle görevli "vakanüvisler" ismi verilen memurlar vardı. Yakın dönem tarihi üzerine roman kaleme alan yazarları ben de günümüzün "vakanüvisleri" gibi görüyorum. İbrahim Halil Çelik de benim için onlardan biri.

"İnsanlar, burada, bu koşullarda yaşamayı kendilerine sorun etmiyorlardı. Belki onlar bunun bir sorun olduğunu bile bilmiyorlardı. Onlar yere düşmüş birer kuru yapraktı. Düşmüş olmayı sorun etmekten ziyade birinin gelip üzerine basacaklarından korkuyorlardı. İhtilaller, baskılar, yasaklar onları bu hale getirmişti" (s.35)

Öyküleriyle ismini duyurmuş yazar İbrahim Halil Çelik, ilk romanını Uzak Bir Yerde ismiyle çıkardı. Roman, 1990'lı yılların Türkiye'sini yansıtıyor. Ancak tarihi roman olarak adlandırmamın tek nedeni bu değil. Olay akışında ana karakter Cahit'in üniversitede tarih bölümü öğrencisi olan sevgilisi Elif, tarihi bir yer ile ilgili ödev hazırlıyor. Yazar, roman bölümleri içine, etkileyici ayrımlarla bu ödevin sayfalarını serpiştiriyor. Elif, ödevi için Ayasofya'yı tercih ediyor ve mekânın ilk inşasına kadar götürüyor okuru. İbrahim Halil Çelik, roman boyunca farklı iki merakı aynı anda hissettirerek eserin daha akıcı bir yapıya ulaşmasını sağlamış.

"İmparator, tahta geçtiği zaman şehrin en büyük ve en görkemli katedralinde kutsandı... İmparator Justinianus'in amacı belliydi: Zengin, güçlü ve büyük bir imparatorluk ve zenginliğiyle, gücüyle onun yönetimine başkaldırmayacak fakir bir halk. (Elif'in ödevinin ilk sayfası)" (s. 20)

Her roman yazıldığı dönemin insan ve toplum özellikleri hakkında sosyolojik unsurlar barındırır. Dönemin sosyal meselelerini anlama açısından romanlar ciddi ipuçlarıyla doludur. İbrahim Halil Çelik'in Uzak Bir Yerde isimli romanında da 1990'lı yılların sosyolojisi Cahit karakteri üzerinden canlandırılmış. Toplum sosyolojisi eserin sayfalarıyla ölümsüzleştirilmiş. Burada zamanın süzgecinden geçen bireyin dönüşümüne de şahitlik ediyoruz. Esasen ilk sayfa ile bunun ipucunu yazar eserin en başında veriyor.

"Bir uğraşın derinliğindeydi yaşam ve hayat ancak o uğraşa dokunulduğunda bozulacak hassaslıktaydı. Hem her yere uzak hem de her şeyin dibindeydi ora. Değişime direnecek kadar katı, aniden dağılacak kadar uçuktu. Dünyadan büyüktü. Bir kentten küçük." (s. 7)

Yaşamın içinde süre gelen olaylar muhakkak zamanın gerilerdeki seyrine bağlıdır. 90'ları anlatmak için 80'lere göz değdirmek gerekir. Yazar bu bağlamı "darbe şarkıcısı" sıfatı ile anılan Hasan Mutlucan'ın Yine de Şahlanıyor adlı türküsüyle gerçekleştirmiş. Bilinçaltıyla özdeşleşmiş melodinin çağrışımlarını işleyerek 90'lara geçiş yapmış. Zamanı dışardan içeri aktarmış. Roman akışı boyunca 1990'ın terör olayları, iç karışıklıkları, kahvehanelerde yapılan gizli görüşmeler, askerlik, üniversite okumanın güçlüğü ve Kürt olduğunu gizlemek zorunda kalmanın sancısına şahitlik ediyor okur.

"Kürt sorunu patlak vermiş, kan ülkenin dört bir yanında akmaya başlamıştı. İşte tüm bu çalkantıların olduğu sırada Cahit, İstanbul'un çeşitli kahvehanelerinde, öğrenci evlerinde arkadaşlarıyla buluşuyor, orada devrimle ilgili meseleleri büyük bir ciddiyetle tartışıyor, göze batmaya başladıklarında ise başka bir kahvehanede buluşuyorlardı." (s.45)

Romanda mekân olarak İstanbul ve Antep'in sokakları, bilinen tarihi yerleri ile birlikte işlenmiş. Yazar bu önemli yerlerin hikâyelerine de kısaca değinmeyi ihmal etmemiş. Hasankeyf, Rum Kale, Merzimen Çayı ve özellikle Fırat Nehri sıkça anılan mekânlardan bazıları. Eser içinde aktarılan bölgenin örf ve adetleri, yemek kültürleri yaşayan tarihe iz düşüyor. Hatta okuru meraklandırmayı başararak araştırmaya sevk ediyor diyebilirim. Ben "Dengbej" in Kürt sözlü edebiyatının sanatçısı olduğunu, "Kilam" ın ise Dengbej şiiri olduğunu Uzak Bir Yerde kitabının aracılığıyla öğrendim.

"Düne dair ne varsa dengbejlerin dilindeydi. Onlar sussa insanlık susacak gibiydi. Bir insanın anlatacak hikâyesi yoksa niçin yaşardı ki? Anlatmalı, aktarmalı, yaşatmalı ve yaşamalıydı. İnsan hikâyesiyle insandır çünkü." (s. 24)

İbrahim Halil Çelik, romanın sonlarına doğru "Acı ve neşe yan yana. Ölüm ve hayat yan yana!" (s. 159) sözleriyle kendi eserinin öz sözünü söylemiş diyebilirim. Evet, dünden bugüne akan zamanın getirisi muhakkak ki her değişimde olduğu gibi sancılı olacaktı. O sancıyı, acı ve neşenin harmanlanmasıyla okuduğumuz Uzak Bir Yerde kitabının yolu açık olsun.

İbrahim Halil Çelik

Uzak Bir Yerde

Mahal Edebiyat Yayınları

169 Sayfa


Yazar: Merve YURTSEVER - Yayın Tarihi: 22.01.2025 09:00 - Güncelleme Tarihi: 23.01.2025 15:44
2.685

Merve YURTSEVER Hakkında

Merve YURTSEVER

1985 yılının eylül ayında Ankara’da doğdu. İlkokul, ortaokul ve lise eğitimlerini Ankara’da tamamladı. Yerleştiği Gazi üniversitesini yarım bıraktı. 2005 yılında evlenerek Bursa’ya yerleşti. Üç çocuk annesidir.

Yarım bıraktığı üniversite hayatına geri dönerek şu anda İstanbul Üniversitesi Sosyal Hizmetler bölümünde okumaktadır. Aile koçluğu ve öğrenci koçluğu eğitimleri aldı. Aktif olarak birçok aile ve öğrencilerle çalışmaktadır. Küçük oğlunun aldığı özgül öğrenme güçlüğü tanısının ardından disleksi ile tanıştı. Önce kendi çocuğuna, sonra diğer çocuklara ve ailelere yardımcı olabilmek adına disleksi eğitici eğitmenliği eğitimini aldı. Birçok çocuğun tanı almasına ve hayatlarının kolaylaştığına vesile olmak motivasyon kaynağı haline geldi.

Kâğıt rölyef tablolar yapmayı, resim yapmayı, çeşitli el sanatlarıyla uğraşmayı seviyor. Onu tanıyanlar içinde sönmeyen bir öğrenme aşkı olduğunu vurgularlar. En büyük tutkusu ise yazmak. Nadir görebileceğiniz sinirli anlarında bilinir ki o gün bir şeyler yazmamıştır. Yazı hayatına Edebiyat Daima ile başladı. Şu an da çeşitli dergilerde yayınlanmış altmış öykü ve beş kitap tanıtım yazısı bulunmaktadır. 2022 yılı eylül ayı itibariyle Kitap Haber’ in başlattığı okuma hareketinin Bursa koordinatörlüğünü yapmaktadır.

Disleksili çocukların yaşadıkları sıkıntılara yakından şahit olması onu bu çocuklar için daha fazla ne yapabilirim sorusuna götürmüştür. Onların anlaşılabilmeleri, seslerini duyurabilmeleri için gerçek yaşanmış hikâyelerden oluşan Disleksinin Sesi isimli bir kitap çıkarmıştır. Okumak, yeni bilgiler edinmek, her gün bir öncekinden bir adım daha ilerlemeye çabalamak, hedefleri doğrultusunda hayatına yön vermek onu mutlu ediyor. Yeni kitap çalışmaları ise devam etmektedir.   

Yayınlanmış Kitapları

- Kelimelerin Gücü Adına, Evreka Çocuk, 2024
- Disleksinin Sesi, Truva Yayınları, 2022

Merve YURTSEVER ismine kayıtlı 30 yazı bulunmaktadır.

Yazarımıza ait 2 kitap bulunmaktadır.

Twitter Instagram Kitap Satış Sitesi Kitapyurdu.com