Zellenbur’un Sıradan Bir Günü, Edebiyat, Misafir Köşesi

Dilek ALTUNDAĞ yazdı...

Mizah yazarı olmak için özel bir çaba göstermediğini söyler Aziz Nesin. Gülmecenin işlevini sergileyen biri olarak da bunu şöyle tanımlar: "Görevci gülmece diye adlandırdığımız gülmece (mizah), diyalektik gelişimle, hem kendisi egemen sınıfların baskısıyla doğar, hem de kendisini doğuran egemen sınıfların baskısını çağırır. Baskının yarattığı bunalım ortamında doğan, kendisini doğuran baskıyı artıran bu görevci gülmece, ya kendisi, ya baskıyı yapanlar yok oluncaya kadar dek sürer. Tarih göstermiştir ki egemen sınıflarda gülmecenin çatışmasında, egemen sınıflar gülmece yazarlarını, gülmeceyi yaratanları yok etseler bile yine de sonunda yengi gülmecenindir; çünkü gülmecenin çürüttüğü egemen güçler sonunda yenik düşüp yok olmaya yargılıdır." Günümüzde de Metin Nart gülmecenin ustaları arasında ilk sırada yer alıyor benim için. Öykülerde bolca ironi, mizah, zekice kurgulanmış hikâyeler okurun aklında uzun süre yer edineceğe benziyor.

Metin Nart'ın İshak Edebiyat'a ithaf ettiği ilk öykü kitabı Zellenbur'un Sıradan Bir Günü İthaki Yayınları etiketiyle 2022 Haziran'da okurunun karşısına çıktı. Devrim Horlu'nun editörlüğünü yaptığı eser dokuz öyküden oluşmaktadır ve 126 sayfadır.

Öykülerde dikkat çeken Kemal Koton imzalı epigraflar okuruna merak uyandırıyor. Kemal Koton karakteri karşımıza bir gün canlı kanlı birey olarak çıkması muhtemel. Bu karakterin kim olduğunu kitabın son öyküsünde öğreniyor okuru. Yazar, Kemal Koton'u bir romanda da karşımıza çıkma hayali içindeyiz.

Zellenbur'un Sıradan Bir Günü öyküsü kitapta en beğendiğim öykülerden biri. Hatta bu öyküye "Cin Çocuk" öyküsünü yazarak atıfta bulundum. Yine bir Kemal Koton epigrafıyla öykünün akışına kapılıveriyoruz. "İblis'in ömrü Cehenneme övgüyle geçer." (s.17) Bu öykü bir minibüsün içinde geçiyor. Farklı yaş ve statülere sahip karakterlerin bir şeytanın fısıltısına göre davrandıklarını görmek okuyucu gerçek yaşamdan koparmıyor. "Zulan için bir cep yaptır donuna bulamaz kimse korkma!" (s.23)Yazar, okuyucuyu kendisiyle baş başa bırakıp çatışma halinde sorgulatıyor vicdanını. "Ce-bel-le-zi…"sözcüğü dilimize pelesenk olup yapışıveriyor.

Öykülerde yerel söylemler, argo sözcükler sıkça karşımıza çıkıyor. Zaten bizim hayatımızın içinde olan sokak ağızları da usta bir kalemin elinde incelikle işlenmiş.

Yazarın metinlerarasılığı okuyucuya sezdirme çabası da kayda değer. Okuyucu Orhan Kemal'in insan toplum gerçeğine çelişkiler ekseninde baktığının bilincinde. Martısız Mahalle öyküsünü okurken de Orhan Kemal'in bu yönünü hatırlatıyor. "Son derece eski ve yıpranmış bir hikâyedir bu, aşk değişe nedir?" (s.32)

Yanlış Anlaşılan Masumiyet öyküsünde " İnsanın bir şeyi anlaması için bazan, o şeyin yüzüne tokat gibi çarpması gerekiyormuş." (s.80) cümlesi de Orhan Pamuk'un cümlelerine kement oluyor adeta.

Metin Nart zevkle okuduğumuz bu öykülerinde komik olanı değil, çelişkiler değil sorunsallarla ortaya çıkan traji-komik durumları ele alıyor.

Zellenbur'un Sıradan Bir Günü

Metin Nart

İthaki Yayınları

İstanbul 2022