Günümüzün Anlatıcıları: Ahmet Ergin İle Konuştuk, Söyleşi, Müzeyyen ÇELİK K.

Kişiyi yazmaya yönelten temel etken hayaller mi yoksa gelişen şartlar mı? Ya da diğer bir etken... Sizde hangisi daha etkili oldu?

Kurgu dayalı türlerde hayal olmazsa olmazdır. Ne kadar zengin bir hayal gücü o kadar sağlam ve bir o kadar da nitelikli kurgu oluşturur. Gelişen şartlar kişiyi yazmaya iter mi bilmiyorum ama çağın şartları yazarın kurgusunu şekillendirir. Çağ değiştikçe kurguya dayalı metinlerin içeriği de çağa ayak uydurmak mecburiyetinde kalır. Ancak bence kişiyi yazmaya iten temel etken söyleyecek sözü, anlatacak hikâyesi olmasıdır. Yazma arzusu o kadar güçlüdür ki kişinin içine bir ateş yakmayagörsün artık dönüşü olmaz. Bu arzunun bir sebebe de dayanması gerekmez aslında. Yazar, bir ürün ortaya koyabilmek, bir şeyler üretmek hatta sadece iyi hissedebilmek için de yazar. Bu bile başlı başına bir sebep olabilir.

Anlatmanın arkaik yanı düşünüldüğünde, anlatının kutsal yanı var gibi görünüyor. Sizce de öyle midir?

Anlatmanın da anlatının da kutsal olduğunu düşünüyorum. Kadim geleneğimizde de kutsal kitaplarda da anlatı daima kutsal atfedilmiştir.

Post modern anlatım imkânları bağlamında metinlerarasılık yanında türlerarasılık da gündemde. Hatta aynı metinde hem modern hem de post modern imkânlar birlikte kullanılabiliyor. Bu konunun bir şablona oturması gerekir mi?

Edebi türlerde bir özgürlük alanı olmasının, yazarın bu özgür alanda bir şablona bağlı kalmadan yazabilmesinin çok kıymetli olduğunu düşünüyorum. Türlerarasılık, metinlerarasılık, üstkurmaca ya da modern ve postmodern imkânların bir arada kullanılması türe zenginlik katacaktır. Günümüzün öykülerinde bu bir aradalık öyküye renk katmakta öykünün gelişimine değişen şartlar bakımında olumlu katkı sunmaktadır. Türü ne olursa olsun her edebi eserde yazarın özgür alana ihtiyacı vardır. Kendini sınırlandırılmak, belirli bir şablona hapsolmak yaratıcılığı engelleyecektir. İçinden geldiği gibi herhangi bir ad koymadan, bir sınıra tabi olmadan yazmanın yazara büyük bir alan açacağına inanıyorum. Sınırlar, çizgiler, şablonlar yazabilmenin önündeki en büyük engeller olacaktır. Tabii burada kastedilen kuralsızlık da değil.

Edebiyat dergilerinde görünüyor musunuz? Görünmek de gerekir mi? Edebiyat dergileriyle ilgili ne düşünüyorsunuz?

Dergilerde görünüyorum, görünmeye çalışıyorum. Dergilerde olmanın önemli olduğuna inanıyorum. Yazmaya yeni başlayanlar için buna kendimi de katarak söylüyorum dergilerde var olabilmeyi kitaba gidecek yazma serüveninde bir eşik olarak görüyorum. Hem dergilerin takip edilmesi hem de yazılanların dergilerin süzgecinden geçirilmesinin yazara çok şey kattığı kanaatindeyim.

Dergiler, edebiyatın taşıyıcı gücünü oluşturuyor. Edebiyata zenginlik katıyor. Farklı yazar ve şairlerin görünür olmasına katkı sağlıyor. Yine farklı yazar ve şairlerin takip edilmesine vesile oluyor. Bir dergide birden fazla farklı yazarın eseriyle hemhal olunabiliyor. Yazarda farklı pencereden bakma imkânı sunuyor. Dergiler, edebiyat için olmazsa olmazdır. Bu geçmişte de böyleydi, günümüzde de böyle olmak durumundadır.

Yazarken karşınıza birini alıyor musunuz? Okuyucu yahut hayali bir karakter de olabilir. Yoksa kendiniz mi kendi muhatabınızsınız?

Yazarken karşıma kimseyi almıyorum. Tamamen kurguya odaklanıyorum. Yazma eylemi çoğu zaman ani oluyor. Beni tetikleyen herhangi bir şey varsa, bir kurgu kapımı çalmışsa çevremden soyutlanır, bir köşede sadece yazacaklarıma odaklanarak yazmaya çalışırım.

Öykü yazmak için en haklı nedeniniz nedir? Yazmasanız ne olur?

Yazmak benim için bir nedenden öte. Zor ve zahmetli bir süreç aslında. Bazen neden bu eziyete katlanıyorum desem de yazmadan edemiyorum. Okuduğum bir yazı, izlediğim bir film, günlük hayattaki herhangi bir olay yazmak için bir ilham verdiğinde kendimi yazmanın büyülü dünyasına kaptırmış buluyorum. Yazmasam ne olur sorusuna cevap: Yazmasam olmaz, olmuyor. Elimde değil. Yazmam gerekiyor. Yazdıktan sonraki o felaha kavuşmaya özlem duyuyorum.

Yazdığınız kurgunun kaderinizi etkileyeceğine inanır mısınız? Böyle bir deneyim yaşadınız mı?

Bazen bir öykü kahramanımla karşılaşacağım hissine kapılsam da henüz böyle bir deneyim yaşamadım. Açıkçası yazdıklarımın kaderime etki edecek olmasından da korkarım.

Öykücüler genelde birbirini sever ama bu eğer bir yarış olsaydı çağdaşlarınızdan kimi geçmek isterdiniz?

Bazen kitaplarda ya da dergilerde okuyup çok beğendiğim öyküler oluyor. Keşke ben düşünebilseydim, ben yazsaydım bu öyküyü diyorum. Sonra birkaç kez daha okuyorum o öyküyü. Adalet Ağaoğlu'nun Yüksek Gerilim öyküsünü okuduktan sonra uzun bir zaman keşke demiştim. Hâlâ yüksek gerilim hatlarını gördükçe o öykü aklıma gelir. Bende yazmak istedim öyle bir öykü ve nasip de oldu.

Geçmek olarak değil ama imrenmek, o kıymette öyküler yazmak istediğim öykücüler var elbette. İnsan fıtratı gereği en iyiye ulaşmak ister ama bu her zaman mümkün değildir. Öykü dünyasında da çok kıymetli yazarlar ve eserler var. Hayran olmamak elde değil. Birileri geçme kaygım yok. İyi öyküler yazabilme arzusundayım. Bir gönle girebilmeyi, yazdıklarımın birlerine dokunmasını, edebiyat dünyasında karşılık bulmasını isterim. Nitelikli eserinde bir şekilde kendisine yer edineceğine inanırım.

Hikâye ile öykünün farklı türler olduğuna dair dergiler dosya hazırlıyor ve yazarlar bazen görüş ayrılığına düşüyor. Sizce böyle bir fark var mı? Bu iki kavramla ilgili sizin tanımınız nedir?

Bu konu çokça yazıldı tartışıldı ama bir nihayete kavuşmadı. Dergiler bile kimi öyküyle kimi hikâyeyle isimlendirildi. Bir ayrım olmasına gerek var mı? Bence yok. Yazılanın edebi bir değerinin olması hepsinden önemli. Baktığımda ben öyküyü kullanıyorum çoğunlukla. Son dönemde de öykü şeklinde kullanımlar daha yaygın sanki.

Öykü yazıyorsunuz ama iyi bir öykü okuru olduğunuzu düşünüyor musunuz? Dergileri takip eder misiniz? Yeni çıkan kitapları alır mısınız? Bir de son çıkanlardan bize önermek istediğiniz öykü kitabı var mı?

İyi bir öykü okuru muyum bilmiyorum ama çokça öykü okumaya gayret ediyorum. Farklı dergileri takip ediyorum özellikle öykü türünü önceleyen dergileri. Dergilerde öncelikle öyküleri okurum. Kitap değerlendirme yazılarını okumaya gayret ederim. Dergilerin kitaplık bölümünde hakkında yazılan kitapları şartların elverdiği ölçüde alırım. Alamadıklarıma da ismen aşina olmaya özen gösteririm. Bu dergiler için de geçerli. Yeni çıkan her dergiyi alamasam da kapaklarındaki isimlere bu ay kimler var diye muhakkak bakarım.

Her yıl çokça öykü kitabı çıkıyor hepsine yetişmek mümkün değil elbette ama olabildiğince kitap alıyorum. Zevkle okuyorum. İyi ki bu kitabı da okumuşum, dediğim kitaplar var. Yazmak kadar iyi öyküler okumaktan da büyük bir mutluluk duyuyorum.

Yakın zamanda okuyup beğendiğim birkaç öykü kitabını paylaşmak isterim:

Yorgun Mermi: Kuddusi Demir

Anarşist Karga: Nurullah Aydın

Keyfekader Kahvesi: Aykut Ertuğrul

Arasta'nın İnsanları: Emrah Kanlıkama

Babamı Öldüren Şeyler: Mehmet Kahraman