Kitap Rehberi: 21. Yüzyılın En İyi 100 Kitabı Listesi, Kara Tahta, Ülker GÜNDOĞDU

"İnsanoğlu kendi türünden yalıtıldığında müthiş değişimler yaşayabilir." Her Şeyin Hikâyesi (s.310) Richard Powers

New York Times 21. Yüzyılın En İyi 100 Kitabını Seçti. The New York Times, 18 Eylül 1851'de kurulmuş olan ve New York şehrinde basılan günlük bir Amerikan gazetesi olarak ülkenin önde gelen gazetelerinden sayılmaktadır. Kitap Değerlendirme Sitesi The New York Times Book Review çalışanlarına dünyada en çok Pulitzer Ödülü verilmiştir. En iyi kitapları seçme girişiminde bulundu. Peki En İyi Kitaplar Nasıl Seçildi? Merak ettim. 21. Yüzyılın En İyi Kitapları: Kime Göre, Neye Göre İyidir? Sorusunu düşündürdü. 21. Yüzyılın En İyi Kitapları Neden ve Nasıl Okunmalıdır? Gibi zihnimi meşgul eden sorgular ışığında incelediğim o listeden okuduğum kitaplarla sizlere de fikir verebilecek bir okuma rehberi hazırladım. Keyifli okumalar.

21.Yüzyılın En İyi 100 Kitabı Nasıl Seçildi?

"Şimdiye kadar yapmaya değer bir şey yapan hiç kimse eleştirisiz kalmadı." Aralığın Onu George Saunders

Dünyanın önde gelen kitap değerlendirme sitesi The New York Times Book Review; roman yazarları, kurgu dışı yazarları, şairler ve kitap eleştirmenlerinden oluşan 503 kişilik bir jüri ile 21. yüzyılın en iyi 100 kitabını seçti. The New York Times gazetesi, 21. yüzyılın en iyi 100 kitabı hakkında bir liste yayınladığı seçkiyi; yazar, şair, eleştirmen ve okurlardan oluşan toplam 503 kişilik büyük bir okur ordusunun önerdiği eserler oluşturdu.

The New York Times Book Review okurluğuna güvendiği yüzlerce edebiyatçıya 21. yüzyılda yayımlanmış en iyi 10 kitabı belirlemeleri için bir anket gönderdi. Ankete katılanlar arasında; Stephen King, Bonnie Garmus, Claudia Rankine, James Patterson, Sarah Jessica Parker, Karl Ove Knausgaard, Elin Hilderbrand, Thomas Chatterton Williams, Roxane Gay, Marlon James, Sarah MacLean, Min Jin Lee, Jonathan Lethem ve Jenna Bush Hager gibi isimler yer aldı. Ve 21. Yüzyılın En İyi ilk 100 eseri içinde Elena Ferrante, George Saunders, Jesmyn Ward üçer kitapla; Roberto Bolaño, Hilary Mantel, Alice Munro, Denis Johnson, Philip Roth ve Zadie Smith ise ikişer kitapla listeye yerleşti. Yazar dünyasından pek çok önemli isim, 1 Ocak 2000'den bu yana yayımlanmış favori 10 kitabını belirtti ve bu listeler doğrultusunda yüzyılımızın en iyi 100 kitabı The New York Times Book Review tarafından böylece seçildi. Aralarından 74 eser Türkçeye çevrildi. Kitapları sizler de okuma listenize dâhil edebilmeniz için yayınevi belirterek hazırladım.

21.Yüzyılın En İyi Kitapları: Kime Göre ve Neye Göre iyidir?

"Bedenini onlara ver" diye tembihlemişti babası. "Fakat ruhunun Tanrı'ya ait olduğunu bil." Edward P. Jones

Kitap listeleri, edebiyat camiasında her zaman çok ilgi çeken popüler bir konu olmuştur. Bu tür listelerin öznel değerlendirildiğini göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Okurun zevkine göre "En iyi kitap" değişkenlik gösterebilir. Bazen popüler olan, çok bilinen ve çok okunan kitaplar, her okur için aynı etkiyi bırakmayabilir. Okurlar genellikle böyle listeler hazırlarken, büyük ve prestijli eserleri önermek gerektiği gibi bir tedirginliğe kapılabilir. Oysa en iyi kitap dediğimizde, gerçekten keyif almanın, akılda kalıcı olmasının yanı sıra gönül ve zihin zenginliğiyle kültürel bir iz bırakmasının önemi büyüktür. İyi kitapların çoğu ayrıntısını hatırlamayabiliriz ancak hissettirdikleri duygular ve deneyimin yanı sıra onunla kurduğumuz bağ, hayat boyu unutulmaz olabilir. Okura göre iyi kitaplar bağlamda değerlendirsek bile liste önemle dikkate değer bir listedir.

21.Yüzyılın En İyi Kitapları Neden Okunmalıdır?

"Bazen bir köle bir an için özgürlük girdabında kaybederdi kendini. Karıkların arasında, aniden kendi düşüncelerine dalınca veya sabah erkenden gördüğü rüyanın gizemini çözmeye çalışırken. Sıcak bir pazar gecesi bir şarkının ortasında. Derken esaretin sonsuzluğunda sadece kısacık bir an için insan olduğunu kavramasına yol açan şey mutlaka gelirdi; idarecinin haykırışı, işbaşı çağrısı, efendinin gölgesi." Yeraltı Demiryolu (s.38) Colson Whitehead

Liste Nasıl Hazırlandı? NYT, listeyi oluşturmak için 503 romancı, kurgu dışı yazar, akademisyen, kitap editörü, gazeteci, eleştirmen, yayıncı, şair, çevirmen, kitapçı ve kütüphaneciyle anket yaparak liste hazırlandı. Anket katılımcılarından 2000 yılından bu yana ABD'de yayımlanan en sevdikleri on kitabı seçmeleri istendi. Katılımcılara ayrıca rastgele seçilen iki kitap arasında tercih yapmaları gereken sorular da soruldu. Katılımcıların yaptığı bu tercihlerle birlikte oy verileri de analiz edildi. Böylece en iyi ilk 100 kitap belirlendi. Karl Ove Knausgaard ve J.K. Rowling gibi bazı yazarların oyları birden fazla eser arasında bölündüğü için listeye girememişler. Uyulması gereken tek bir kural vardır o da kitapların 1 Ocak 2000 veya sonrasında ABD'de İngilizce olarak yayımlanmış olması kuralıdır. Çeviriler de dahil edilir. "En iyi" kavramını katılımcılar kendi yöntemleriyle tanımlar; bazıları için bu "en sevilen" anlamına gelirken, diğerleri için nesiller boyunca kalıcı olacağını düşündükleri eserleri içermektedir.

21.Yüzyılın En İyi Kitapları Nasıl Okunmalıdır?

"Onun amacı başkaydı: uçup gitmek, her bir hücresini ortadan kaldırmak, geride onunla ilgili hiçbir şey bırakmamak istiyordu." Elena Ferrante

Elena Ferrante'nin "Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım" kitabı ilk sırada yer almaktadır. İtalya'nın kenar mahallesinde birlikte büyüyen iki genç kızın rekabet, kıskançlıkla çekişmeli dostluğundaki zorluklarla büyümelerinin varoluş yolculuğunu anlatan Ferrante'nin gizemi ve cesaret isteyen kitaplar, listenin zirvesinde yer bulur. Karakter analizleriyle derin, teması dostluk ve Napoli'nin hayal üstü tasvirleriyle büyük övgü ve ilgi çeken kitap aynı zamanda "Napoli Romanları" olarak bilinen dört ciltlik bir şaheser serisinin ilk kitabıdır. Amerikan listesinde bir çeviri kitabın listenin zirvesine oturması bazı çevrelerin tepkisini çekse de Ferrante'nin çözülemeyen gizemiyle gerçek kimliğinin kimselerce bilinmemesi, ona kattığı merakla birlikte kitaplarına olan ilgi her geçen gün artırıyor. Bu seçim aynı zamanda ankete oy verenlerin "en iyi kitap" kriterine en fazla uyan ve büyük beğeni toplayan eser olarak Ferrante'nin kitabını gördüklerini de anlatıyor. Ferrante'nin kim olduğu konusunda yıllardır edebiyat çevrelerinde kurgular devam ediyor. Kimliğinin gizliliğini koruyan Ferrante'nin İtalyan olduğundan şüphelenilmiyor. FT Weekend Magazine, Ferrante'yi hayranı olduğunu belirttiği performans sanatçısı Marina Abramović'in Londra sergisine davet etmiş. Yazar da sergiye e-posta yazışmaları üzerinden katılmış. Bu yazışmaların bazı bölümleri ilk kez yayınlanmış. "Göğsümde bir neşe patlaması hissettim. Bu güzel cümlede nasıl bir istek vardı? Ağzından çıkan her şeyi kabullenmeyip ona yanıt verdiğim için sadece benimle mi konuşmak istiyordu? Onun zihninden çıkan şeylerin arkasında durmayı bir tek benim bildiğimi mi söylüyordu?" Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım, Elena Ferrante.

Ankete katılanların çeviri kitaplara olan ilgisi Ferrante ile sınırlanamaz. İlk 10'da iki çeviri kitap daha var: Roberto Bolaño'nun "2666" ve W.G. Sebald'ın "Austerlitz". Bolaño'nun "2666" adlı kitabının 6. sırada yer alması okur için beklenmedik olmuş. Zor kitap ünü ve 1.192 sayfalık kalınlığıyla bu eser, okuma listemde çünkü henüz baskısını bulamadığım için okuyamadım. Okumaya cesaret edilemeyecek kitaplardan olacaktır. Listeden, Amerikan okuyucusunun farklı dillerden çevrilen dünya edebiyatı eserlerine gösterdiği alaka, edebiyat hazinelerine çeşitlilik sağlamaktadır. Yazar için uluslararası tanınırlığa ulaşmak, Amerika'da okunmasıyla doğrudan ilişki kurabilmektedir. Gabriel Garcia Marquez'in eserleri Amerika'da geniş bir okuyucu kitlesine ulaştığında dünya çapında tanınır hale gelmiştir. Marquez'in Amerika'da gördüğü bu yoğun ilgi, Latin Amerika edebiyatının uluslararası arenada yükselmesini de sağlamış. Marquez'in eserlerinin Amerika'da kabul görmesi, büyülü gerçekçilik akımının kapılarını aralar ve Julio Cortázar, Mario Vargas Llosa ve Isabel Allende gibi diğer Güney Amerikalı yazarların da tanınmasına olanak tanımış olur. Marquez, Amerika'da okunan ilk büyük Güney Amerikalı yazar olarak, ardından gelenlere de uluslararası tanınırlık kazanmasına öncülük etmiş olur.

21.Yüzyılın En İyi Kitaplarını Kimler Okumalıdır?

"Nasyonal Sosyalistlerin nüfus politikasını gösteren belgelerden, bazen içlerinden geldiği gibi, bazen inceden inceye hesap ederek olağanüstü bir çabayla uygulamaya koydukları "düzen ve temizlik" saplantısından adeta gözlerim kamaştı; bütün Orta Avrupa'da köleliğe dayanan bir ekonomi kurulduğunu, iş güçlerinin kasıtlı olarak yıpratıldığını, kurbanların nereden geldiklerini ve nerede öldüklerini, hangi güzergahlardan nereye götürüldüklerini, isimlerinin neler olduğunu, kendilerinin ve gardiyanlarının nasıl göründüklerini öğrendim." Austerlitz (s.178) W.G. Sebald

Goodreads ve NYT Listesi iki Farklı Dünyanın Kitaplarından oluşur. Goodreads Kurgu Ödülleri, okuyucular arasında çok popüler ve prestijli bir liste olarak kabul ediliyor. 2009 yılından bu yana veriliyor bu ödüller, her yıl milyonlarca okuyucu oylarıyla belirleniyor ve bu ödüller, kitapseverlerin de nabzını tutan önemli bir sembol olarak değerlendirilmektedir.

Goodreads Kurgu Kitap Ödülleri kategorisinde ödülü kazanan ve aday gösterilen kitaplardan kaç tanesinin NYT listesinde de yer almıştır? Sadece üç kitap! Tayari Jones'un Bir Amerikan Evliliği, Kate Atkinson'un Hayat, Sil Baştan ve Colson Whitehead'ın Yeraltı Demiryolu adlı eserler yer almış. NYT listesi 2000 yılından itibaren Amerika'da basılan kitapları kapsadığı için bu listeye daha az kitap dahil edilmiş olabilir. Ancak, sadece üç kitabın bu listede yer alması oldukça şaşırtıcı bir durum. Tabii ki tüm kitapların olması da söz konusu olamaz ama listeyi her açıdan didiklemekte özgürüz.

Bu farklılık, Goodreads'in daha geniş katılımlı ve ortalama bir okuyucu kitlesini temsil etmesinden kaynaklanıyor olabilir mi? Goodreads kullanıcıları, genellikle popüler kültüre daha yakın ve geniş kitlelere hitap eden eserleri tercih ederken, NYT anketine katılanlar daha seçkin edebi değer taşıyan eserleri mi seçmişler? Kesin olan, iki farklı okuyucu kitlesinin zevk ve beklentilerinin ne kadar farklı olduğudur. Farklı dünyalardan okurların seçmiş olmasıyla en iyi kitaplardan oluşan bir liste; farklı dünyalardan okuyuculara da mutlaka ulaşarak etkisi altında bırakacaktır.

21.Yüzyılın En İyi Kitapları Ne Anlatıyor?

"Başyapıt olmayan her kitap, öne sürülen piyade veya topçu eri gibidir, feda edilebilecek bir piyondur çünkü başyapıtın taklidinden ibarettir." 2666 Roberto Bolaño (S. 874)

Listede olmayan kitapların başında da en iyi oldukça öznel ve iddialı bir tanımlamadır. Söz konusu olan listede olan kitapların iddialı olmasında bir sorun görülmeyebilir elbette. Öte yandan liste hazırlamak da başlı başına öznel bir durumdur. Liste hazırlamamız istendiğinde tabii ki okuduğumuz, iyi bildiğimiz kitaplara yöneliyoruz. Hakkında hiçbir şey bilmediğimiz bir kitabı iyi ya da kötü herhangi bir listeye dahil edebilmemiz söz konusu olamaz. Gerçekten de NYT listesinde kendine yer bulamayan birçok eser ve yazar var. Tepki olarak NTY listesinde yer almayan en iyi kitaplar listeleri bile hazırlanmış. Dolayısıyla her liste de kaçınılmaz olarak eleştirilerden payını alıyor, hazırlayan NYT olsa bile.

Akla ilk gelen yazarlardan biri Haruki Murakami. Gerçeküstü hikâye anlatımı ve derin psikolojik içgörüleriyle dünyanın her yerinde sevilerek okunan Murakami, külliyatındaki hiçbir eseriyle NYT listesinde yer bulamamış. Listede önemli edebiyat ödüllerini kazanmış ya da aday olmuş yazar ve kitaplara ağırlık verilmiş gibi görünse de Nobel Edebiyat Ödülü'nü 2006'da kazanan Orhan Pamuk veya 2018'de kazanan Olga Tokarczuk kitapları; listede kendilerine yer bulamamış. Aynı zamanda, bu ödülü kazanan Peter Handke, Louis Glück veya Abdulrazak Gurnah da listede olmayanlardan. Üstelik Tokarczuk, Uluslararası Booker Ödülü'nü de kazanmış. Yine son iki yılda Uluslararası Booker Ödülü kazanan Jenny Erpenbeck ve Giorgi Gospodinov gibi yazarlar da listede yer alamamış. Amerikan edebiyatının en sevilenlerinden Paul Auster'ın Booker Ödülü'ne aday olan eseri; "4321" ile listede yer almaması okurunu olumsuz etkilemiş.

Burada listeye giremeyen ama girmesi gerektiği düşünülen yazarlar ve kitapları listeleyemeyiz. NYT listesinde neyin eksik olduğuna dair genel bir değerlendirmeyle okuyucuya iyi eserlerin listeyle sınırlandırılamayacağını belirtmiş olalım. Mesela listede bilimkurgu, polisiye gibi hem çok okunan hem de eleştirmenler tarafından da övgüyle karşılanan belli türler ya yetersiz ya da hiç yok. NYT'ın da belirttiği gibi ağırlıklı olarak tarihi romanlar var. Popüler kitapların ya da yazarların hiçbiri listede kendisine yer bulamamış. Durum böyle olunca yine başa dönülmüş oluyor. Bir de size soralım: Sizce iyi kitap nedir? Böyle bir soru sorulduğunda çok sevdiğimiz, elimizden bırakamadığımız kitapları mı seçiyoruz ya da biraz da prestijli ve havalı görünmek uğruna yüksek edebiyata mı meyil ediyoruz diye düşünmeden edemiyoruz.

Dolayısıyla NYT'ın 21. Yüzyılın En İyi 100 Kitabı listesi, birçok önemli eseri içermekle birlikte, çağdaş edebiyatın tüm yelpazesini temsil etme konusunda yetersiz kalıyor diyebiliriz. Böylece önemli türleri, etkili yazarları ve farklı ülkeleri göz ardı eden liste, 21. yüzyıl edebi başarılarına gerçekten kapsayıcı ve kapsamlı bir genel bakış sunma fırsatını kaçırmış. Dengeli ve dünya edebiyatının temsili bir liste sadece okuyucuların bakış açılarını ve zihinlerini zenginleştirmekle kalmaz aynı zamanda modern edebiyatı biçimlendiren düşüncelerin küresel çeşitliliğini de ortaya koyabilirmiş. NYT listesi ise çok çeşitli türleri, yazarları ve ülkeleri dışarıda bırakarak, 21. yüzyıl edebiyatının gerçek genişliğini yansıtmayan dar bir edebiyat sınırlanmasının riskini almış.

Bu tür popülaritesi yoğun olan kitap listeleri çoğunlukla yayıncıların eğilimlerini ve okurların tercihlerini etkilemiştir. Farklı türlerin yer bulamaması, Batılı olmayan yazarlar için görünürlüğün ve fırsatların azalmasına sebep olabilir ve dar bir bakış açısının hâkim olmasını güçlendirebilir. Amerikalı ve Batılı yazarların ağırlığı kültürel önyargıları kuvvetlendirirken dünyanın diğer bölgelerinden ortaya çıkan zengin edebi gelenekleri ve yenilikleri göz ardı edebilir. Bu liste küresel tabloyu göz ardı ederek türdeş bir edebiyat görüşünü ortaya koyabilir.

21.Yüzyılın En İyi Kitaplarını Okurken Nelere Dikkat Edilmelidir?

"Ne demeye bir şeyin tasavvur ettiğin gibi olduğunu söylüyorsun? Onun öyle olduğu yolundaki inancın hiç yoktan iyi de gerisinden hiç mi hiç haberin yok." Jonathan Franzen

Liste Çok mu Amerikan geldi size de? Sadece yukarıdakilerden yola çıkarak bile bu soruya evet diye cevap vermek mümkün ama hadi gelin dahasını da düşünelim. Listenin yaklaşık üçte birini oluşturan kurgu dışı kitapların tamamına yakını Amerikan tarihi, toplumu ve siyasetine odaklanmış eserlerden oluşmuş. Listede ırk ve ırkçılık konusu üstünde duran birçok eser yer almış ve almalıdır da. Ancak bu dünyanın başka yerlerinde olanlar ve hatta dünyanın genelini ilgilendiren meselelerle ilgili kitapların tamamen göz ardı edilmesi anlamına gelmemeli diye düşündürüyor.

Söz konusu Amerikan hakimiyetine rağmen listede farklı bakış açıları sunan Amerikan olmayan iki önemli eser yer almış. Marjane Satrapi'nin Persepolis adlı eseri, İran'da İslam Devrimi sırasında büyümenin anlatısını sunarak siyasi ve kültürel baskı konularını vurgulayan bir grafik romanı olmuş. Grafik roman olmasıyla da listede yine az temsil edilen bir türün de örneği olarak dikkat çekici. İkinci eserse Nobel Edebiyat Ödüllü Svetlana Alexievich'in İkinci El Zaman'ı olmuş. Eser, Sovyet sonrası yaşamın dokunaklı bir sözlü tarihini sunarak kayıp, kimlik ve siyasi değişimin sıradan insanlar üzerindeki etkisini inceliyor. Bu kitaplar, listede ender olarak yer alsalar da Amerikan olmayan deneyimlere dair bir farkındalık oluşturuyorlar.

21.Yüzyılın En İyi Kitapları Nelerdir?

"Düşmanlarımızla kucaklaşmaya ne kadar da yakınız! Onlar bizim tanıdıklarımız, diğer benliklerimiz." Hilary Mantel

Türkçeye Çevrilen Kitaplar Ne Durumda? NYT'nin En İyi 100 Kitap Listesi'nde yer alan 73 kitap Türkçeye çevrilmiş. İlk 10'daki kitaplardan 9 tanesi, ikinci sıradaki "The Warmth of Other Suns" haricindekiler Türkçeye çevrilmiş. Ancak bu kitapların 3'ünün de baskısı tükenmiş durumda ve bunun haricinde listedeki birçok kitabın daha yeni baskısı yapılmamış durumda. Neden Bu Kadar Fazla Baskısı Tükenen Kitap Var? Bir taraftan durum böyleyken diğer taraftan da ilk 100'de yer alan kitaplara baktığımızda; 73'ünün Türkçeye çevrildiğini görüyoruz. Listede yer alan kitapların çoğunun Booker, Pulitzer, NYT Çok Satan Kitaplar gibi farklı edebiyat ödülleri olduğu da dikkate alınırsa yayınevlerimizin trend kitapları takip ettiğini ve Türkçeye kazandırdığını da görebiliriz. Bu yayıncılık adına önemli bir çeşitlilik. Ancak bu kitaplardan 22 tanesinin şu anda baskısı yok ne yazık ki. Bunun nedenleri üzerine hep birlikte düşünmemiz gerekiyor.

Öncelikle akla gelen okurların belirli türlere ve yazarlara olan ilgisi ve kitapların satış performansının en önemli belirleyicilerinden oluşudur. Daha az bilinen yazarlar veya özgün konular okuyucunun ilgisini çekmemiş olabilir. Bazı kitapların çevirisi ve kültürel adaptasyonu, orijinal dilindeki etkisini tam olarak yansıtamayabilir. Bu da okuyucuların kitaba olan ilgisini azaltabilir.

Türkiye'deki kitap satışlarında dünya klasikleri her zaman okuyucudan büyük rağbet görüyor. Türkçeye çevrilen kitaplarda modern edebiyat yerine, klasik edebiyat eserlerine yönelen bir okur kitlesi var. Tabi bunda okuyucu kitlesinin alım gücü de önemli belirleyici. Kitap fiyatlarının, genel olarak her zaman, alım gücünü zorladığı için okuyucudaki; kitap alacaksam, klasik bir kitap alıp okuyayım gibi bir düşünce de etkili olabilir. Diğer ülkelerin en çok satan kitap listelerinde bizdeki kadar klasik eserlerin olmadığını görüyoruz. Zamanında Twain'in "herkesin övdüğü ama kimsenin okumadığı kitaplar" dediği klasikler acaba bizde kitaplıkların olmazsa olmazı olarak mı alınıyor, sorusunu düşünenler olabiliri. Ama dünya klasiklerine böyle bir haksızlık yapılamaz derken akla Italo Calvino'nun "Klasikler, insanların, hiçbir zaman 'Okuyorum' demedikleri, genellikle 'Yeniden okuyorum' dedikleri kitaplardır." Sözünü hatırlatıyor.

Baskısı Yapılmayan En İyi Kitap Listesi İçin Yayınevlerinin Hiç Mi Suçu Yok? Olamaz mı? Olabilir. Yayınevlerinin, kitapların tanıtımını yeterince etkili yapmamış olması da okuyucu ilgisini etkilemiş olabilir. Yeterli tanıtım ve pazarlama olmadan, kaliteli kitaplar bile okuyuculara ulaşamayabilir. Özellikle yazarlar ünlü değilse, yayıncıların kitap tanıtımları daha çok önem kazanıyor. Tanıtımın zengin içerikli bültenleri, basın yayın haberleri ve medyayla sık ilişkileri kitabın geniş okuyucuya ulaşmasını ve duyurulmasını mümkünleştirir. Kitaplara ilişkin sosyal medya platformlarında video tanıtımları, yazar röportajları ve okuyucu gruplarınca okunup yorumlarını paylaşmak da yeni neslin ilgisine sunmak adına gereken ilerleme şeklidir. Kitapların tanınmasını hızlandırmak için her okurun ilgisini çekmek açısından okuma grupları, yayıncı için artık vazgeçilmez bir olanak sunmaktadır. Yayıncıların düzenli okuma aktivitesi için mutlaka okuyucu grupları olmalıdır. Kitap blogları ve inceleme siteleri ile iş birliği yapmak da kitabın daha geniş ve farklı bir kitleye ulaşmasına yardımcı olur.

Dileğimiz, listede baskısı tükenmiş olan kitapların yeniden okuyucu ile buluşması çabucak sağlanmalıdır. Yayınevlerimizin özellikle baskısı tükenmiş olup yeniden basılmasını düşünmedikleri kitapları e-kitap veya sesli kitap olarak okuyucu ile buluşturmaları, kitapların erişilebilirliğini artıracak uygulanabilir bir yöntem olabilir. İyi kitaplar yıllar geçtikçe değerlenir değil mi?

21.Yüzyılın En İyi 100 Kitap Listesi

"İyi bir kitabı ilk kez okumak, daha önce hiç tanışmadığınız bir dost edinmek gibidir." Descartes

Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım (My Brilliant Friend) – Elena Ferrante – Everest Yayınları

The Warmth of Other Suns – Isabel Wilkerson

Kurtlar Hanedanı (Wolf Hall) – Hilary Mantel – Alfa Yayınları

Malum Dünya (The Known World) – Edward P. Jones İnkılap Kitabevi

Düzeltmeler (The Corrections) – Jonathan Franzen – Sel Yayıncılık

2666 (2666) – Roberto Bolaño – Can Yayınları

Yeraltı Demiryolu (The Underground Railroad) – Colson Whitehead – Siren Yayınları

Austerlitz (Austerlitz) – W.G. Sebald – Can Yayınları

Beni Asla Bırakma (Never Let Me Go) – Kazuo Ishiguro – Yapıkredi Yayınları

Gilead (Gilead) – Marilynne Robinson – Kyrhos Yayınları

Oscar Wao'nun Tuhaf Kısa Yaşamı (The Brief Wondrous Life of Oscar Wao) – Junot Díaz İthaki Yayınları

O Yılın Büyüsü (The Year of Magical Thinking) – Joan Didion – Arkadaş Yayınları

Yol (The Road) – Cormac McCarthy – İthaki Yayınları

Çerçeve (Outline) – Rachel Cusk – Yapıkredi Yayınları

Paçinko (Pachinko) – Min Jin Lee – Epsilon Yayınları

Kavalier ve Clay'in Akıl Almaz Maceraları (The Amazing Adventures of Kavalier & Clay) – Michael Chabon – Everest Yayınları

Seri Sonu (The Sellout) – Paul Beatty -Hep Kitap

Arafta (Lincoln in the Bardo) – George Saunders – Delidolu Yayınları

Hiçbir Şey Söyleme (Say Nothing) – Patrick Radden Keefe Yakamoz Yayıncılık

Erasure – Percival Everett

Evicted – Matthew Desmond

Sonsuz Güzelliklerin Ardında (Behind the Beautiful Forevers) – Katherine Boo – Sonsuz Kitap

Nefret, Arkadaşlık, Flört, Aşk, Evlilik (Hateship, Friendship, Courtship, Loveship, Marriage) – Alice Munro – Can Yayınları

Her Şeyin Hikâyesi (The Overstory) – Richard Powers – İthaki Yayınşarı

Random Family – Adrian Nicole LeBlanc

Kefaret (Atonement) – Ian McEwan – Yapıkredi Yayınları

Amerikana (Americanah) – Chimamanda Ngozi Adichie – Doğan Kitap

Bulut Atlası (Cloud Atlas) – David Mitchell – Doğan Kitap

Son Samuray (The Last Samurai) – Helen DeWitt – İthaki Yayınları

Sing, Unburied, Sing – Jesmyn Ward

İnci Gibi Dişler (White Teeth) – Zadie Smith – Everest Yayınları

The Line of Beauty – Alan Hollinghurst

Kasırga Tutulması (Salvage the Bones) – Jesmyn Ward – Doğan Kitap

Citizen – Claudia Rankine

Cenaze Evi Şenlik Evi (Fun Home) – Alison Bechdel – Bilgesu Yayıncılık

Dünyayla Benim Aramda (Between the World and Me) – Ta-Nehisi Coates – Monokl Yayınları

Yıllar (The Years) – Annie Ernaux – Can Yayınları

Vahşi Hafiyeler (The Savage Detectives) – Roberto Bolaño – Can Yayınları

İt Kopuk Takımı (A Visit From the Goon Squad) – Jennifer Egan – Pegasus Yayınları

Atmacanın A'sı (H Is for Hawk) – Helen Macdonald – Monokl Yayınları

Böyle Küçük Şeyler (Small Things Like These) – Claire Keegan – Jaguar Kitap

Yedi Cinayetin Kısa Tarihçesi (A Brief History of Seven Killings) – Marlon James – Pegasus Yayınları

Savaş Sonrası (Postwar) – Tony Judt – Yapıkredi Yayınları – Alfa

Beşinci Mevsim (The Fifth Season) – N.K. Jemisin – Dex Kitap

Argonautlar (The Argonauts) – Maggie Nelson – Kolektif Kitap

Saka Kuşu (The Goldfinch) – Donna Tartt – Pegasus Yayınları

Merhamet (A Mercy) – Toni Morrison – Sel Yayıncılık

Persepolis (Persepolis) – Marjane Satrapi – Panama Yayıncılık

Vejetaryen (The Vegetarian) – Han Kang – April Yayıncılık

Trust – Hernan Diaz

Hayat, Sil Baştan (Life After Life) – Kate Atkinson – Yapıkredi Yayınları

Tren Düşleri (Train Dreams) – Denis Johnson – Holden Kitap

Kaçak (Runaway) – Alice Munro – Goa Basım Yayın

Aralığın Onu (Tenth of December) – George Saunders – Delidolu Yayınları

The Looming Tower – Lawrence Wright

Alev Püskürtenler (The Flamethrowers) – Rachel Kushner – Can Yayınları

Nickel and Dimed – Barbara Ehrenreich

Stay True – Hua Hsu

Middlesex (Middlesex) – Jeffrey Eugenides – Domingo Yayınları

Heavy – Kiese Laymon

Demon Copperhead – Barbara Kingsolver

22:04 (10:04) – Ben Lerner – Yapıkredi Yayınları

Veronica – Mary Gaitskill

The Great Believers – Rebecca Makkai

Amerika'ya Tuzak (The Plot Against America) – Philip Roth – Monokl Yayınları

Biz Hayvanlar (We the Animals) – Justin Torres – Doğan Kitap

Armut Dibine Düşmeyince (Far From the Tree) – Andrew Solomon – Yapıkredi Yayınları

Dost (The Friend) – Sigrid Nunez – Kafka Kitap

The New Jim Crow – Michelle Alexander

All Aunt Hagar's Children – Edward P. Jones

Kopenhag Üçlemesi (The Copenhagen Trilogy) – Tove Ditlevsen – Monokl Yayınları

İkinci El Zaman (Secondhand Time) – Svetlana Alexievich – Kafka Kitap

The Passage of Power – Robert Caro

Olive, Yeniden (Olive Kitteridge) – Elizabeth Strout – ithaki Yayınları

Batı Çıkışı (Exit West) – Mohsin Hamid – Pegasus Yayınları

Yarın ve Yarın ve Yarın (Tomorrow, and Tomorrow, and Tomorrow) – Gabrielle Zevin

Bir Amerikan Evliliği (An American Marriage) – Tayari Jones – Eksik Parça Yayınları

Septology – Jon Fosse

Temizlikçi Kadınlar İçin El Kitabı (A Manual for Cleaning Women) – Lucia Berlin - Siren Yayınları

Kayıp Kızın Hikâyesi (The Story of the Lost Child) – Elena Ferrante – Everest Yayınları

Pulphead – John Jeremiah Sullivan

Hurricane Season – Fernanda Melchor

When We Cease to Understand the World – Benjamín Labatut

Tüm Hastalıkların Şahı (The Emperor of All Maladies) – Siddhartha Mukherjee - Domingo Yayınlar

Pastoralya (Pastoralia) – George Saunders – Delidolu Yayınları

Frederick Douglass – David W. Blight

Detransition, Baby – Torrey Peters

The Collected Stories of Lydia Davis – Lydia Davis

Dönüş (The Return) – Hisham Matar – Siren Yayınları

Sempatizan (The Sympathizer) – Viet Thanh Nguyen – Kafka Kitap

İnsan Lekesi (The Human Stain) – Philip Roth Yapıkredi Yayınları

Sen Gittin Gideli (The Days of Abandonment) – Elena Ferrante – Everest Yayınları

İstasyon On Bir (Station Eleven) – Emily St. John Mandel – Pegasus Yayınları

Güzelliğe Dair (On Beauty) – Zadie Smith – Everest yayınları

Bring Up the Bodies – Hilary Mantel

Wayward Lives, Beautiful Experiments – Saidiya Hartman

Men We Reaped – Jesmyn Ward

Bel Canto (Bel Canto) – Ann Patchett – Can Yayınları

İkisi Birden (How to Be Both) – Ali Smith – Everest yayınları

Tree of Smoke – Denis Johnson