Uluslararası Sempozyum; İkinci Gün: Geçmişten Günümü, Haber, Ülker GÜNDOĞDU

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Uluslararası Balkan Üniversitesi (Makedonya) ve Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği (TDED) tarafından dün açılışı gerçekleşti. Bugün düzenlenecek "Geçmişten Günümüze Türkçenin İmlası" başlıklı uluslararası sempozyuma perşembe günü de yoğun katılımla gerçekleşti.

100'ün üzerinde akademisyenin sunum yapacağı 40'tan fazla oturumla gerçekleştirilecek sempozyumun Edebiyat Fakültesi Genel Kurul Salonunda altıncı oturum Başkanı Prof. Dr. Mustafa Argunşah; Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Prof. Dr. İbrahim Taş – Gülfidan Çiçekli konuşmalarıyla başladı. Konuşmanın konu başlığı: "Kutadgu Bilig'in Türkiye Türkçesine Aktarımında Gramere Dayalı Bazı Hususlar" üzerine gerçekleşti. Ardından Cumhuriyet Üniversitesi Prof. Dr. Halis Demir ve Milli Eğitim Bakanlığı'ndan Selda Buğrul "Dini Metinlerin Tercümesinde İmla ve Noktalama İşaretlerinin Önemi" hakkında konuşmaları sonrasında Atatürk Üniversitesi Prof. Dr. Selami Ece "Doğu Batı Türkçesi İmla Üslup ve Geleneği" konusu üzerine açıklama gerçekleştirdi. Oturumun son konuşmacısı Afyon Kocatepe Üniversitesi Prof. Dr. Ali İrfan Aypay "Osmanlıcada Türkçe Ünlülerin İmlası" konusunu ele aldı. Mehmet Akif Ersoy İhtisas Kitaplığı yedinci oturum gerçekleştirildi. Genel program akışında bugün dokuz oturum gerçekleştirildi.

Onur Kurulu İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Osman Bülent Zülfikar, Uluslararası Balkan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Lütfi Sunar, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sevtap Kadıoğlu, Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Genel Başkanı Ekrem Erdem dün altını çizdikleri sempozyumun amacının; Türkçenin imla, yazım ve söyleyiş açısından durumuna dair farklı görüşlerin dile getirilmesi, imla ve yazım kurallarının tarihî seyrinin ortaya konularak belli başlı meselelerin tespit edilmesi, imla meselelerine dair çözüm önerilerinin sunulması ve bu önerilerin resmî kurum, kuruluş ve kamuoyu ile paylaşılması olarak belirtildi.

Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği (TDED) Genel Başkanı Ekrem Erdem, derneğin kuruluş amacı doğrultusunda Türkiye Yüzyılının ihtiyaçlarına cevap verecek, çelişkilerden uzak, basit, anlaşılır, kafa karışıklığına yol açmayan ve ideolojik dayatmalardan arındırılmış yeni bir "İmla Kılavuzu" önerisinde bulunduklarını belirterek Cumhuriyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Kadir Yılmaz tarafından hazırlanan ve TDED Yayınları arasından çıkan "Yazım Kılavuzu ile İlgili Tespit ve Öneriler" başlıklı çalışmasını yayımlamakla ilk adımı attıklarını aktardı. "Geçmişten Günümüze Türkçenin İmlası Uluslararası Sempozyumu"nun aynı amaçla Türkçenin geleceği için atılmış önemli bir adım olduğunu belirtti. "TDK tarafından bugüne kadar, pek çok imla kılavuzu değişiklikler yapılarak onlarca defa yayımlanmıştır. Ancak geçen bunca zamana rağmen üzerinde mutabakat sağlanan, kendi içinde tutarlı, toplumda kabul gören bir 'İmla Kılavuzu' hazırlanamamıştır. Alıntı kelimelerin yazımından birleşik kelimelerin yazımına, uzatma ve inceltme işaretlerinin kullanımından yabancı dillerden alınan kelimelerde çift 'l' harfinin yazımına kadar birçok konuda fikir birliğine varılamamış ve kafa karışıklıkları giderilememiştir. Aksine bir asra yakın sürede TDK tarafından belirlenen imla kurallarının toplum tarafından kabul görmemesine ve güçlü bir gelenek oluşmamasına sebep olmuştur. Bunu artık görmemiz ve gerekeni yapmamız gerekiyor. Bu kapsamda 'Geçmişten Günümüze Türkçenin İmlası Uluslararası Sempozyumu'nu düzenleyerek, sağlıklı bir zeminde dilbilimciler ve uzmanlar tarafından tartışılıp olgunlaştırılmasına imkân vererek imla meselesini nihayete erdirmeyi hedefliyoruz." Diye konuştu.

Düzenleme Komitesi Başkanı Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk, İstanbul Üniversitesi, Uluslararası Balkan Üniversitesi ve Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği iş birliğiyle "Geçmişten Günümüze Türkçenin İmlası Uluslararası Sempozyumu"nu Türkçenin imla ve yazım meselelerinin tarihî arka planıyla akademik ve bilimsel ortamlarda tartışılmasına imkân tanımak amacıyla düzenlediklerini ifade etti. Prof. Dr. Çoruk, medyada Türkçenin kullanımı, dijital çağda dilde yaşanan gelişmeler, konuşma dili, yapay zekânın dilin gelişimine etkisi gibi konuların da yer aldığı sempozyum kapsamı hakkında şu bilgileri paylaştı: "Türkçenin imlası güncel bir mesele olmaya devam ediyor. Bu meselenin yurt dışı ve yurt içinden uzmanlar tarafından bilimsel bir ortamda tartışılması ve sonuçlarının kamuoyuyla paylaşılması hedefiyle yola çıktık. Türk lehçelerinin imla tecrübelerinin tespit edilmesi, Türkçenin imla ve yazımında karşılaşılan meselelerin ortaya konulması, Türkçenin imlasının tarihî seyrinin değerlendirilmesi, ilköğretimden üniversiteye kadar eğitim öğretimin tüm kademelerinde imla meselesinin ele alınması, Türkçenin imla birliğinin sağlanması için yapılabileceklerin bilimsel bir ortamda tartışılarak çözüm önerilerinin sunulması bu sempozyumun konuları arasındadır. Ayrıca Türkçenin imlasıyla ilgili olarak eski ve yeni bilgileri, uygulamaları karşılaştırmak, yeni yaklaşımlar ile meseleye odaklanmak, meselelere farklı ve yeni çözüm önerileri üretmek mümkün olacaktır. 7-9 Mayıs 2025 tarihlerinde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Genel Kurul Salonunda gerçekleşecek sempozyumda yurt içi ve yurt dışından pek çok akademisyen bir araya gelecek ve Türkçenin imla meselesini her yönüyle değerlendireceklerdir."

Bu sempozyum kapsamında yapılacak çalışmalar Türkçenin genel kullanımı dışında Balkanlarda yerel lehçelerin ve ağız farklılıklarının standardize edilmiş Türkçe ile dengelenmesine, dilin çok sesliliğini korurken ortak bir iletişim modeli oluşturulmasına ışık tutacaktır. Bu uyum, dilin sosyokültürel yapısını koruyarak kolektif bir kimlik inşasına hizmet edecektir.

Sempozyum Konuları, sempozyumun ana amacı kapsamındaki genel konu başlıklarında; Ortak Türk alfabesi, Alıntı kelimelerin yazımı, Birleşik kelimelerin yazımı, Noktalama işaretlerinin kullanımı, Tarihî metinlerin Türkiye Türkçesine aktarılmasında dilin kullanımı, Medya dili ve sorunları, Dijital ortamda Türkçenin kullanımı, Yapay zekâ ve Türkçenin geleceği, Tarih boyunca imla tartışmaları konuları üzerinde alanında uzman akademisyenlerin konuşmaları gerçekleştirilmektedir.