İlahi Dinlerde Cennet İnancı

Osman Cilacı, Dinler tarihi araştırmacısı (D. 1940, Antalya – Ö. 22 Kasım 2004, Isparta). İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü (1964) mezunu. Antalya’da imam hatiplik (1959), Kayseri’ de öğretmenlik (1964-65), Selçuk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesinde 1968’den itibaren öğretim üyesi olarak görev yaptı. Burada doçent ve profesör unvanlarını aldı. Daha sonra Süleyman Demirel Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dinler Tarihi Anabilim Dalı başkanı olarak görevini sürdürdü.
Makalelerini Oku (1962), Sebilürreşat (1963), Diyanet (1972-73), İslâm Medeniyeti (1973), Türk Kültürü (1976), Nesil (1977), Kubbealtı Akademi (1982), Yeni Düşünce (1983), Millî Kültür (1986), Sur (1988) dergilerinde yayımladı. Arapçadan çeviriler yaptı.
Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Osman Cilacı, 22 Kasım 2004 günü geçirdiği kalp krizi sonucu Isparta’da vefat etti.
Kitap, müellifin 1976’da hazırladığı Doktora tezidir. Giriş kısmında İslam, Yahudilik ve Hristiyanlık dinlerinde cennet anlayışı genel hatlarıyla veriliyor.
Cennet kelimesinin dilbilim açısından analizi yapılıyor. Sözlük anlamı, ıstılahi anlamı ve genel bilgiler veriliyor.
Tevrat’ta ve Kur’an’da cennet bahsi karşılaştırılıyor.
Cennet kelimesi Latince “Paradisus” kelimesine karşılık geliyor.
Yahudilerde “Eden’in bahçesi”, Arapçada “Bahçe”, Avesta’da “Emniyetli mıntıka” anlamlarına geliyor.
“Edebiyatta Cennet kavramı” başlığı çok ilgi çekici. Batı dünyasından Dante, Doğu dünyasında Fuzuli’den örnekler veriliyor.
Halk dilinde “Cennet” kavramının kullanılışı ve Cennet ile ilgili atasözleri örnek veriliyor.
Türk mitolojisinde Cennet başlığı çok zayıf kalmış. Şamanizm’de Cennet anlayışının olmadığını öğreniyoruz.
Müellif cenneti maddi ve manevi cennet olarak iki başlık altında ele alıyor. Maddi cennet; Cennetul Amal, Cennetul Efal, Cennetul Nefs, manevi cennet; Cennetul kalp, Cennetul ruh, Cennetul sıfat, Cennetul za’f olarak ayrıntılandırılıyor.
Ayet ve hadis metinlerinden cennette bulunan eşyalar ve cennetin katları anlatılıyor.
“Araf” kavramı Müslümanlara ve Hristiyanlara göre izah ediliyor.
Yahudi anlayışında cennet genel hatları ile verildikten sonra Yahudi mezheplerine göre cennet anlayışı kısaca izah ediliyor.
Hristiyan anlayışında cennet genel hatları ile verildikten sonra Hristiyan mezheplerine göre cennet anlayışı kısaca izah ediliyor.
İslam anlayışında cennet genel hatları ile verildikten sonra İslam mezheplerine göre cennet anlayışı kısaca izah ediliyor.
Tasavvuf ekolünde cennet anlayışı izah ediliyor.
Rüyada cenneti görme başlığı altında rüya tabirlerine yer veriliyor.
Hz. Adem ve Havva’nın yaratılışı, cennete indirilişi ve cennetten uzaklaştırılması geleneksel klasik anlayışa göre paylaşılıyor.
Cennetin yeri başlığı altında Yahudiler, Hıristiyan ve Müslümanlara göre cennetin nerde olduğu konusu işleniyor. Yahudilerin bir kısmı, cennetin doğuda bir yer olduğunu savunuyor. Cennet, Tekvin’e göre dört nehir (Pişon, Gihon, Dicle, Fırat) arasındadır. Bazı Yahudilere göre cennet Filistin’dedir. Kıyametten sonra orada ortaya çıkacaktır.
Hristiyanlara göre cennet, gökyüzündedir. Hristiyanlar, Dicle ve Fırat nehrinin cennetten gelen nehirler olduğuna inanırlar.
Müslümanlara göre cennet arşın sağındadır.
Sonuç kısmında kitabın bütün muhtevası ile ilgili değerlendirmede bulunuluyor.
Ele alınan konular fazla olmakla birlikte, içerik olarak biraz zayıf kalmış diyebiliriz.
İlahi Dinlerde Cennet İnancı
Osman Cilacı
Beyan Yayınları
Yazar: Ferhat ÖZBADEM - Yayın Tarihi: 14.04.2020 10:00 - Güncelleme Tarihi: 07.04.2020 14:42