İki Kağanlığın Kağanı: Bilge Kağan

Umut İDİZ yazdı...
İlteriş Kağanın oğlu olarak dünyaya gelen Bilge, yaşamış olduğu dönem boyunca yapmış olduğu bilgeliği, liderlik anlayışıyla hareket eden ve cesaretiyle Türklerin bir arada bulunmasını sağlayan bir kağandır. Kağanlığından önce ve sonraki dönemler boyunca cesareti ve bilgeliğiyle halk tarafından tanınan Bilge Kağan, kendi halkını sevmesiyle birlikte refaha ve tam bağımsız bir yaşam tarzı isteyen bir lider olarak karşımıza çıkmaktadır. Eserde Bilge Kağan'ın iyi bir lider olduğunu Meyli Çurla aralarında geçen konuşmada rahatlıkla görebiliriz. Eserde Bilge Kağan ile Meyli Çur arasındaki konuşma şu şekilde bahsedilmektedir:
''– Meyli Çur, İduk suyuna gidip gelmişsin. Orada ulusun durumu nedir? Bütün kişilerin göğüsleri kabararak başları dik geziyorlar mı? diye sordu Bilge Kağan.
- Sen halkı o kadar yükselttin ki başı Kögmeni de aştı, dedi Meyli Çur. Köl Tigin ile Tonyukuk ile dört tarafını düşmandan kurtardın. Artık halkına düşman yoktur. Halkı Tabgaç da Kangju da alamayacaktır.
Bilge sevinerek güldü.
''- Eğer halk birleşmeseydi tek başıma ne yapabilirdim? dedi. Yavkur, Ozğir olmazsa kiminle savaşa girişecektim? Gördüğüm gün buymuş diye baş eğerek sürülerek gezmiş olsalardı nasıl kazanırdım?''[1]
Hayatı boyunca yaşamış olduğu sıkıntı dolu bir mücadelelerde bulunan Bilge Kağan ve kendi halkı, yaşamış oldukları süreçleri sonraki nesillere bir rehber kaynağı olmasını isteyen Bilge Kağan, emriyle İl Bögü tarafından yazıtlara yaşadıkları sıkıntı dolu yaşamlarından bağımsızlıklarını yazılarak bir sembol haline gelmiştir. Eserde Bilge Kağan ve halkı yaşamış oldukları sıkıntıyı şu şekilde bahsedilmektedir:
''– Türk halkı! Sadesin, doğrusun, dik başlısın! Hızlısın, iyiyi kötüyü bilmiyorsun… Ötrük söylerse inanıyorsun, herkesi kendin gibi doğru olarak biliyorsun. Tanrı sana halk verdi. Başına Kağan geçirdi. Kağanını koru, yerini, suyunu, yaylanı, kız ve gelinlerini, damatlarını, oğullarını koru! Kendini, oğlanını, iş gücünü kağanına ver! Aç idin, karnın doydu, çıplak idin, giyitin oldu. Kıyafetin yoktu, palton oldu. Düşün ve iyice düşün!''[2]
İlteriş'in oğlu, Köl Tigin'in abisi ve iki kağanlığın kağanı olarak karşımıza çıkan Bilge Kağan'ın macera dolu ve zorlu hayatını edebiyatla harmanlayarak okura sunulmasını sağlayan yazar, İsacan Sultan'ın kalemi ve Türkçeye özenli bir şekilde çeviren Latife Doğan Solğun… Eser, aynı zamanda okuru tarihe karşı ilgisini artırmak amacıyla yazılan bir tarihi roman işlevselliğine sahiptir. İsacan Sultan tarafından kaleme alınan ''Bilge Kağan'' adlı eserin hem okurlara hem de tarih severlere bir rehber kaynağı niteliğindedir. Eserin içeriği, üç bölümden meydana gelmektedir.
- Küçük Yış
- Tabgaç
- Ebedî Yazılar
Eserde Bilge Kağan'ın halkını felakete sürükleyecek olayları Kurultay kararıyla verilmesinin yanında hem kendisinin bilgeliği hem de cesareti aracılığıyla halkını gelebilecek olan felaketlerden koruyabilen bir devlet yöneticisi olduğunu bahsedilir. Etrafı düşmanlarla çevrili olan, düşmanlarını korkusuzca koruyabilen ve kendi ordusundaki askerleri galeyana getirerek düşmanı hezimete uğratan Bilge Kağan ve etrafında oluşan korkusuz savaşçılar, düşmanların korkulu bir simgesi haline gelmiştir. Bilge Kağan'ın küçük kardeşi Köl Tigin ve İşbara Yamtar'ın küçük kardeşi Bulut aracılığıyla Wei Hanedanlığına ve Tabgaçlara karşı yapılan çeşitli savaşlarda büyük ve yararlılık sağlayan fedakâr savaşçılardır.
Sonuç olarak bu kıymetli eserin yazılarak okur tarafından okunmasının yanında öz benliğimizi hatırlatmak amacıyla İsacan Sultan tarafından kaleme alınan ''Bilge Kağan'' adlı eser, Türk milletinin milli ve manevi duyguları içeresinde barındıran güzel ve tarihte yaşamış kişilerin yapmış oldukları büyük fedakârlıkları anlatan ve yansıtan bir çalışmadır.
Bilge Kağan
İsacan Sultan
Çev. Latife Aydoğan Solğun
Hece Yayınları
Eylül 2024
160 sayfa
[1] Bilge Kağan, İsacan Sultan çev. Latife Aydoğan Solğun, Hece Yayınları, 1. Baskı Eylül 2024, s.155
[2] A.g.e., s.141
Yazar: Misafir Köşesi - Yayın Tarihi: 07.10.2024 09:00 - Güncelleme Tarihi: 03.10.2024 20:55