Antik Mısır Sahasında Kur’ân Arkeolojisi Ve Peygamberl, Tarih, Umut İdiz

Akdeniz kıyısında yer alan ve medeniyetini ileri seviyelere taşıyan Mısır, çeşitli doğal ve kültürel zenginliklere sahip bir coğrafi bölge olarak karşımıza çıkmaktadır. Bülent Şahin Erdeğer'in kaleme aldığı''Yeni Arkeolojik Bulgular Işığında Antik Mısır'ın Peygamberleri'' adlı eser, zengin içerikli bir çalışma olarak okura sunulmuştur. Bülent Şahin Erdeğer, eserinde kullandığı tarihi malzemeler hakkında şunları aktarmıştır: ''Mihenk taşımız şu ana kadar keşfedilen bulgular, yazıtlar ve diğer materyaller olduğundan; elinizdeki kitap inançsız okuyucularımız için de kutsal metinler, antik tarihçiler ve arkeoloji arasındaki uyumu göstermektedir. Bu yüzden metodumuzun doğru, ancak sonuçlarımızın ilerleyen süreçte elde edilebilecek yeni bulgularla değişkenlik gösterebileceğini hatırdan çıkartmamalıyız.''[1]

Arkeolojik verilerle Hz. İdris, Hz. Yusuf, Hz. Musa ve Hz. Harun adlı peygamberlerin mezarları ve kalıntı şeklinde kalan heykellerin görsellerini içinde barındıran ''Yeni Arkeolojik Bulgular Işığında Antik Mısır'ın Peygamberleri'' adlı eser, Dinler Tarihi ve Popüler Tarih kataloğunda yerini almıştır. Mısır Medeniyetini kuran Hz. İdris olduğunu eserinde yer veren yazar, Mısır Medeniyeti 'nin kuruluşuna dair okura şu şekilde açıklamıştır: ''Antik Mısır medeniyetinin temelinde Hermes 'in bulunduğuna dair geniş bir malumata sahibiz. Hermes, Yahudi-Hıristiyan kültürdeki adıyla Enok/Hanok ve İslâm kültüründeki adıyla İdris; Mısır dininin ve biliminin kurucu babasıdır.''[2] Hz. İdris hakkında kullandığı kaynakları mukayeseli bir biçimde eserine aktaran Bülent Şahin Erdeğer, tarih metodolojisinin doğru bir şekilde eserinde uygulamıştır.

Tarih boyunca Mısır Tarihinde öne çıkan iki peygamberden biri olan Hz. Yusuf, çocukken gördüğü rüyanın etkisiyle vezirlik makamına getirilmesi sonucunda Mısır halkının üzerinde yönetimde bir güç sahibi olmuştur. Muhtevasıyla; derin, ilgi çekici, geniş ve akılda kalıcı bilgileri eserinde yer veren B. Şahin Erdeğer, Hz. Yusuf hakkında okura şu şekilde paylaşmıştır: ''Kur'ân'ın Esbat olarak tanımladığı bu nesiller arasından özellikle Menasse, zaman içeresinde Mısır'ın Antik mitolojik inançları ile İbrahim-Yakup- Yusuf çizgisindeki tevhid inancını sentezlemiş ve asimile olmuştur. Hz. İsa ve Buda gibi figürlerin başına geldiği gibi Hz. Yusuf da vefatından sonra putlaştırılmış, Mısır şirk inançlarındaki simgeler ile özdeşleştirilmiştir.''[3] Bülent Şahin Erdeğer, geniş kaynaklardan yararlanıp dili sadeleştirerek okura canlı bir anlatım tarzı sunmuştur. Eser, ayrıca 4 bölümden meydana gelmektedir.

• Antik Tarihin Kronolojik Çerçevesi
• Antik Mısır'ın Kuruluşu
• Yusuf Mısır'da
• Musa Saraydan ''Doğan'' Işık

Tarih boyunca merak edilen peygamberlerden biri haline gelen, Kur'an da önemli bir kıssasına yer verilen ve 9 işaret verilerek karşımıza çıkan peygamber Hz. Musa'dır. Musa isminin kökeni, eserde ''…'den doğan''[4] anlamına gelmektedir. Yazar, Mısır tarihinde önemli bir yere sahip olan Hz. Musa hakkında arkeolojik bulgular ve çeşitli kaynaklardan yararlanmıştır. Aynı zamanda Hz. Musa'nın 48-50 yaşında[5] Allah tarafından Resûl (Peygamber/Elçi) olarak seçilerek Mısır da büyük mucizelerin gerçekleştiğine tanıklık eden önemli isimlerden birisidir. Hz. Musa, yapılan araştırmalar ve filmler aracılığıyla insanların hafızasına kazınan peygamberlerden biri olmuştur. Firavun'a karşı başlatılan mücadeleler sonucunda Hz. Musa (a.s) ve Hz. Harun (a.s.), Mısır halkını yeniden refaha ve huzura kavuşturmuştur. Antik Mısır'ın tarihi zenginliği ve arkeolojik kazılardan hareketle yazar tarafından kaleme alınan ''Yeni Bulgular Işığında Antik Mısır'ın Peygamberleri'' adlı eserde, okuru tarihi bir yolculuğa çıkarmaktadır. Sonuç olarak, Antik Mısır'ın tarihini, kültürünü ve dini yapılanmasını arkeolojik veriler ışığında ele alan Bülent Şahin Erdeğer, ''Yeni Bulgular Işığında Antik Mısır'ın Peygamberleri'' adlı eserini hem tarih tutkunları hem de akademik çevreler için değerli bir rehber kaynak haline getirmiştir.

Yeni Bulgular Işığında Antik Mısır'ın Peygamberleri
Bülent Şahin Erdeğer
Timaş Yayınları
2.Baskı Ocak 2025
336 s.

[1] Yeni Bulgular Işığında Antik Mısır'ın Peygamberleri, Bülent Şahin Erdeğer, Timaş Yayınları, 2. Baskı Ocak 2025, İstanbul, s.27.

[2] A.g.e., s.48.

[3] A.g.e., s.183.

[4] A.g.e., s.185.

[5] A.g.e., s.310.