Sadako Ve Kağıttan Bin Turna Kuşu, Çocuk, A. Erkan AKAY

Nükleer savaş, nükleer başlıklı füze, nükleer güç ifadelerini yeniden sıkça duymaya başladığımız günlerde bütün bunları iliklerine kadar yaşamış bir kızın, Sadako'nun gerçek hayat hikâyesine bir dönüp bakmalı diye geçti içimden. ABD'nin II. Dünya Savaşı'nı sona erdiren nükleer saldırısıyla yok olan şehir Hiroşima'nın on yıl sonra kan kanseri nedeniyle yok olan bir sâkini Sadako. Hayat dolu, koşmadan hoplayıp zıplamadan duramayan, bir yas günü olan barış gününe bile karnaval gözüyle bakan bir kız. 'Atom bombası hastalığına' yakalandığını tam da okulun en hızlı koşucusu olarak yarışlara hazırlandığı bir dönemde öğreniyor. Hastane günleri başlarken umut kaynağı, ona kağıt katlamayı, kağıttan efsanevî turna kuşu yapmayı öğreten arkadaşı Şizuko oluyor. Etrafındaki uğurlu işaretlere sıkı sıkıya bağlı olan Sadako, bin yıl yaşayan turna kuşu gibi bir hayat gücüne erişebilmek için bin turna kuşu katlaması gerektiğine inanıyor ve bu zor işe tutunuyor. Çevresindekiler de bir yandan ona renkli kağıtlar yetiştirmeye çalışıyor, diğer yandan yaptığı turnaları iplerle tavana asarak hastane odasını şenlendirmeye çalışıyorlar. Yavaş yavaş güçten düşmeye başladığı günlerde hastanenin bahçesinde tanıştığı ve daha kötü durumda olan Kenji kısa bir süre sonra ölüyor. Böylelikle kendini bekleyen sonu iyice idrak eden Sadako kalan kısa ömründe ölüm üzerine düşünmeye, ölüm fikrine alışmaya başlıyor. Bin turnayı tamamlamasına 356 turna kala gözlerini son kez kapıyor. Ama ardında bütün dünyaya ulaşan bu kitabı, Hiroşima Barış parkında bir anıtını ve her yıl Barış Günü'nde üyeleri bu anıtın altına bin turna kuşu bırakan "Katlanmış Turna Kuşu Kulübü"nü bırakıyor.

Kitabımızın 78 sayfalık bu kısa hikâyeden sonraki bölümü yazar ve kitapla ilgili bilgiler içeriyor. Yazarımız Eleanor Coerr çocukken kendisine verilen bir kitap ve Japon lise arkadaşı sayesinde Japonya'ya ilgi duymaya başlamış. Gazetecilik ve çocuk köşesi yazarlığı yaptıktan sonra 1949'da Japonya'ya gitme fırsatını bulmuş. O sırada hayatta olan Sadako'dan haberi olmamış ancak yıllar sonra 1963'teki bir başka ziyaretinde Sadako'nun anıtını görünce yaşananlardan çok etkilenmiş ve hikâyesini yazmak istemiş. İlk önce Sadako'nun otobiyografisine ulaşamamış. Yıllar sonra bir misyonerin çatı katından çıkan otobiyografinin tam metni sayesinde kitabı yazmış ve dünyanın her yerine barış mesajını yaymayı başarmış. Dünyanın dört bir yanından aldığı okur mektuplarından, savaş karşıtı çocukların dilek ve dualarından birkaçı kitabın sonunda yer bulmuş. Ve daha güzeli; barış sembolü hâline gelen turna kuşunun origami yönergeleri de kitabın sonuna eklenmiş. Bütün niyeti barışa hizmet etmek, dünyanın bir daha böyle yıkımlar görmesinin önüne geçecek çocuklar yetiştirmek olan bu kitabı okuyup da kenara bir turna kuşu koymamak olmaz dedim, ben de yaptım ve fotoğrafını da yazıma iliştirdim.

Duygusal ağırlığı sebebiyle kitabı on, hatta özel bir duygu durumuna sahip olanlar için on iki yaş üstüne tavsiye edebiliriz. 18 x 12 cm ölçüleriyle taşınmaya uygun. Kısa bir okuma molasında tamamlanabilecek bir eser. İllustrasyonların siyah-beyaz ve soyut bir hava vermek amacıyla, sanırım kasten düşük çözünürlükte basılmış olması bazı görsellerde çalışmış ama bazılarını da belirsizleştirmiş. Farklı bir tarz benimsenmesini tercih ederdim.

Sadako ve Kağıttan Bin Turna Kuşu
Eleanor Coerr
Çev: Zuhal Yeke
Beyaz Balina Yayınları
100 Sayfa
İstanbul 2021