Soykırım Okumaları 2: Filistin, Büşra TEKTAŞ, Düşünce

Acının da ve sevincin de dorukta yaşandığı yer Filistin. Tarihiyle, yaşanmışlıklarıyla, mücadelesiyle zengin bir ülke. Yıllar boyu savaşlara, işgale ve fetihlere muhatap olan Filistin bu bakımdan evrensel bir öneme sahip. Müslümanlar için değeri naslarla, ayet ve hadislerle, ayrıca pekiştiriliyor. Tam da bu sebeple kıymetli coğrafyayı hamasetimize, cehaletimize ve romantizme kurban etmemek çok önemli.

Bölgenin kodlarını doğru okumak adına elime aldığım Filistin kitabında bahsi geçen hatırlatmaları yaparak başlıyordu Taha Kılınç. Muhteva bakımından Biladü-ş Şam kitabına göre daha anlaşılır ve kolay okunabilir yazılardı. Kılınç'ın konuyla alakalı "Kudüs Yazıları, Ortadoğu'ya Dair Yirmi Tez ve Dört Süikast" kitaplarındaki dilini de bildiğimden bu anlatımın kasıtlı olarak hafif tutulduğunu fark ettim. Çünkü Filistin'in çeşitliliği bir karışıklık olarak görülüyor ve bütün bilgilerin anlaşılamayacağına dair yanılgı kuşatıyor insanları bu durum da başta belirttiğim gibi hamasi söylem ve sloganlara sürüklüyor. Eleştirdiğimiz tutumu yapmıyor olmak adına Filistin'in yakın tarihine göz gezdirecek olursak:

9 Aralık 1917 yılında 400 yıllık Osmanlı hakimiyeti nihayete erdi. 11 Aralıktan itibaren bölgeyi İngiliz mandası idare etmeye başladı. İngilizler Filistin'i teslim almadan bir ay kadar önce yapılan Balfour Deklarasyonuyla Filistin'de Yahudilere bir devlet sözü vermişlerdi. 1917- 1948 arası yirmi küsür yıllık manda yönetimi sonrası İngiltere her zaman yaptığı gibi konuyu Birleşmiş Milletlere havale edip geri çekildi. Kılınç "Her Şartta Sevilen Ülke" başlığıyla İngiltere'ye dair analizlerini paylaşmış. Detaylar için kitapta bahsi geçen yazıya müracaat edilebilir.

14 Mayıs 1948 günü manda yönetimi sona erer ermez İsrail kuruluşunu ilan etti. Ertesi gün Birleşik Arap Orduları (Suriye, Mısır, Ürdün vd.) İsrail'e saldırmaya başladı. 1949'da bu savaş ateşkesle sonuçlandığında artık ortada bir devlet vardı. Tarihte Arap-İsrail savaşları olarak geçecek bu mücadele son olmayacaktı. Yıllar 1967'yi gösterdiğinde 2. Arap İsrail Savaşı patlak verdi. 6 gün savaşları olarak da adlandırılan bu mücadele İsrail'in güçlü bir devlet olarak algılanmasının önünü açacaktı. Bu savaşta Ürdün, Batı Şeri ve Doğu Kudüs'ü; Mısır, Sina yarımadasını; Suriye, Golan tepelerini kaybetti. Böylece sadece 6 günlük savaşta İsrail sınırları 3,5 kat genişlemiş oldu. 1973 yılında Yom Kipur Savaşı olarak da isimlendirilen yeni bir mücadele başladı. Yahudilerin ibadette olduğu Yom Kipur gününde Mısır ordusu Suudi Arabistan'ın da desteğiyle Sina ateşkes hattına saldırdı. Dönemin Suudi Arabistan Kralı Faysal Yahudilere Filistin'de yurt verip anlaşmayı bozan belirli ülkelere petrol ambargosu uyguladı. Nihayetinde Arapların İsrail'e karşı kısmi olarak başarı sağladığı tek savaş olmuş oldu. Aynı zamanda yakın tarihte ilk defa bir Müslüman lider elindeki gücü batıya karşı kullanmış oldu.

Günümüzde yapılan Gazze Soykırımına gelecek olursak Filistin'in dört temel bölgesinden biri, İsrail diğer kısımları sistematik olarak işgal ettiğinden dolayı geriye

• Doğu Kudüs: Kudüs'ün de içinde bulunduğu bölge
• Batı Şeria: Kudüs'ün dışında ayrım duvarının çevrelediği ayrı bir bölge
• Gazze: 2007'den beri devam eden bir abluka altında
• 1948 Toprakları: İsrail vatandaşı olan Arapların yaşadığı bölgedir.

İsrail bu bölgelerin hepsine ayrı bir siyaset gütmektedir. Kimi bölgeler konforla kimileri madde ile uyuşturulmakta bazı bölgelerde işgal ve işkence rutin hale getirilmektedir.

Bölgenin Yönetimi

Filistin'in yönetimi konusunu anlamak için iki ayrı kuruluşu tanımak durumundayız. İlki 1964 yılında kurulan Filistin Kurtuluş Örgütü bu hareket daha seküler ve sosyalizme yakın bir seyirde ilerlemekteydi yaptığı bazı yanlışlardan dolayı Filistinli halkın gözünde rağbetini kaybeden FKÖ' ye 1987 yılında kurulan İslami Direniş Hareketi meşhur adıyla HAMAS rakip olmuş oldu. İslami bir çizgiyle ilerleyen hareket halkın gönlünü kazanmış ve iktisara gelmişti. Güncel durumda ise iki hareketi de destekleyenler ve karşısında duranlar mevcut. Ancak 7 Ekim ve sonrası yapılan direnişi Hamas'a mâl etmek ve "Onlar da savaş çıkarmasalardı." demek en hafif tabirle coğrafyayı okuyamamak olacaktır.

Filistin'i cami avlusundaki çocuğa benzeten Kılınç kimsenin bu çocuk için sorumluluk almadığı ancak etrafından geçenlerin acıyıp yorum yaptığını "Cevapsız Sorular" yazısınyla ifade etmektedir. "Garabet" yazısında İsrail'in gerçek yüzü ve "Çalınan Semboller" başlığıyla da kavramları doğru kullanmamız konu edinilmektedir. Meselelerin iç denklemlerine odaklanırken aynı zamanda başka olaylarla köprü kurduğumuz bu yazılar Filistin meselesi ve İsrail sorununa karşı zihnimizi berraklaştırıyor.

Hülasa Emeviler'den Abbasiler'e, Fatimiler'den Eyyubiler'e, Memluklülerden Osmanlı'ya bölgede pek çok devletin izi var ama bunların hiçbiri olmasa dâhi özelde Kudüs, genelde Filistin mukaddesatımız olduğu için önemlidir. Kılınç kitapta "Kudüs'te Neden Mülkümüz Yok?" yazısıyla bu soruya cevap arıyor. Yazıların çoğunluğunda Filistin'i temsil etmek noktasındaki eksiğimize dem vuruluyor. Ve bize bugün fetih nasip olsa ne yapacağımızı sorgulatarak nihayete eriyor. Hem kitap hem de bölge derinlikli okuma ve muhasebeyi gerektiriyor. Aksa'nın fethi ve daha fazlası için...

Alem-i İslam Yazıları 2, Filistin
Taha Kılınç
Ketebe Yayınları
İstanbul, 2023

Soykırım Okumaları 1. Yazı: https://www.kitaphaber.com.tr/soykirim-okumalari-biladussam-k7215.html