Minimalizm Üzerine Kitaplar, Kara Tahta, Misafir Köşesi

S. Çelebi kaleme aldı...

2018 yılının şubat ayında bir Youtube videosu ile karşılaştım; Zeynep Yörük isimli bir hanım 'Nedir bu minimalizm?' diye soruyordu. Farklı konularda sadeleşmeyi, özenli, profesyonelce hazırlanmış videolarla, düzgün bir Türkçe ve dozunda mizahla süsleyerek anlatıyordu. Tüm içeriklerini bitirdim, epey epey sevdim bu sadeleşme işini, bakayım daha ne var ne yok diye daldım minimalizm dünyasına.

Derken Zeynep Hanım tüm videolarını kaldırma ve sosyal medyadan çekilme kararı alırken, onlarca başka youtuberın, bloggerın minimalizm yolculuğunu anlattığını fark ettim. Zeynep Hanım kadar nitelikli ve özgün olanına rastlamadım lakin yine de istifade etmek adına ne bulduysam okudum ne gördüysem izledim.

Bulup okuduklarıma dair genel bir bakışı derledim;

Marie Kondo

Marie Kondo, sadeleşme ve düzen konularında eğitimler veren alanında oldukça iyi bir Japon temizleme danışmanı. Öyle ki KonMari metodu olarak tanımladığı yöntemleri literatüre bile geçmiş durumda. Sadeleşme ve düzenleme felsefesini anlattığı Derle, Topla, Rahatla ile anlattıklarının uygulamasını çizimlerle tarif ettiği ve biraz ilk kitabı okuyanlar için tekrar niteliğinde olan At, Kurtul, Ferahla isimlerinde iki kitabı mevcut.

Kondo'nun yaklaşımını, eşyaya kıymet veren ve haz odaklı bir bakış açısı olarak özetlemek mümkün. Örneğin bir nesneyi atıp atmamaya karar vermeden evvel sorulan ilk soru 'Bu bana haz veriyor mu?' haz vermiyorsa atın diyor. Bu açıdan hayatın gerçekleriyle uyuşmayan bir tarafı olduğunu söyleyebiliriz. Ayakkabı çekeceğinde, süngere, üçlü prizden fırın tepsisine her şeyi birden bize iyi hissettiren cinsinden seçmek imkan olduğu takdirde dahi mümkün olmayabilir. Öte yandan haz vermediğini tespit ettiğimiz nesneden ayrılırken ona teşekkür edip minnettarlık hisleriyle vedalaşmamızı söylüyor. Efendimizden(a.s) ayrıldığı için ağlayan hurma kütüğüne dair hadiseyi dinleyen, bilhassa hakiki tasavvuf ehlinin eşyaya hürmetine bilen insanlar için çokta abes olmayan naif bir öneri bu.

Bir diğer ilginç bulduğum ve inanç dünyamızda karşılığı olan öneri peluşlara dair olandı. Eğer yıllardır evinizde duran ve atmak istediğiniz ama kıyamadığınız bir peluş varsa gözlerinin üzerini örtün; çünkü enerji gözlerdedir, diyordu. Küçükken evde suret resmi olmasından, oyuncak bebelerimizden rahatsız olan anneannemin tepkisi 'enerji gözlerdedir' diyemediği için manasız ve komik geliyordu. Ah üslup bilemeyişlerimiz, ah bilinç düzeyine çıkmayan bu yüzden de hak ettiği değeri görmeyen değerlerimiz ah, ah... Bu arada 2 kuşak öncemiz evi nasıl düzleyeceğiz, kıyafetleri nasıl katlayıp, eleyeceğiz diye para verip eğitim aldığımızı duysa algılamakta zorluk çekerlerdi herhalde.

Alışveriş Yapmadığım Yıl

Cait Flanders orta halli bir işte çalışan orta halli bir kadınken, gelirinden çok fazla harcama yaptığını üstelik bu harcamaların onun mutluluğuna bir katkı sunmadığını fark etmesiyle zorunluluklar dışında alışveriş yapmamaya karar verdiği bir yılın kaydını tutar. Ancak Flanders'ın bu kararının maddi olmaktan çok ruhsal arka planı mevcuttur.

Flanders'ın tek problemi çok harcama yapması değildir. Henüz çocuk yaşta annesiyle hiç evlenmemiş babasıyla ilk alkolünü alması onun için kötü bir başlangıç olmuştur. Etrafında alkol kullanmayan hiç bir arkadaşının olmayışının da etkisiyle kontrolsüz bir alkol tüketimi baş gösterir. Çok sevdiği üvey babasıyla annesinin ayrılma kararı, sağlıksız beslenme sebebiyle fazla kilolarının olması, düzensiz ve mutsuz özel hayatının üzerine borçları da eklenince hayatına bir çeki düzen vermeye karar verir.

'Her şeyin bir amacı olduğunu hissetmek istiyordum' diyerek özetlediği çaresizlik hissi ve Flanders'ın arayışı kitabı okurken yazara sempati duymaya ve aradığı huzuru bulmasını ummaya sebep oluyor. Yazar bir yıl içerisinde rahatsız olduğu bu zaaflarını giderip, epey yol kat ediyor. Gerçekten onu tatmin eden bir noktaya ulaşmış mıdır eşyanın ve kendinin varoluş amacını çözmüş müdür bilemiyorum. Ancak bu kitap insanın insana muhtaçlığını, aile bağlarının arkadaşlık ilişkilerinin, evlilik kurumumun, inançların zayıflayıp yok olmaya başlamasının bireyi ne kadar zor durumda bıraktığının hüzünlü bir örneği oldu benim için.

Kitap için teknik belki de etik açıdan eksik bulduğum yön ise, bu sadeleşme yolunda istifade ettiği kaynaklara, kişilere yeterince atıf yapmayıp kaynak gösterip teşekkür etme hususunda biraz cimri davranışı oldu. Bir yerde Marie Kondo'nun adı geçse de o da hafif istihza içeren bir küçük bir not idi.

Minimalizm: Anlamlı Bir Yaşam

Minimalizme dair belgeselleriyle büyük ses getiren Joshua FieldsMillburn ve Ryan Nicodemus'un yazdığı bir kitap olan Anlamlı Bir Yaşam tam bir hayal kırıklığıydı. Kitap, Biz Bu Noktaya Nasıl Geldik?, Sağlık, İlişkiler, Tutkular, Gelişim, Katkı, Birleştirme adında 7 bölümden oluşuyor. İki arkadaş nasıl çok zengin oldukları halde mutlu olmadıklarını fark etmeleriyle, mutluluğun peşine düştüklerini ve bu mutluluğu sadeleşmede bulduklarını anlatıyor.

Belki yılda bir milyon kazanan insanlarla ortak bir hayat standartına sahip olmayışımdan belki, kültürel olarak tamamen farklı dünyalara ait oluşumuzda kitapta beklediğim ya da beklemeyip de bulduğuma sevindiğim hiçbir şey bulamadım

SADE

Begüm Başoğlu ve Ege Erim'in birlikte yazdığı, tasarımı, baskısı ve başlığı ile göze son derece hitap eden bir kitap. Türk İşi Minimalizm kanalında Ege Erim ile yapılan ropörtaj vesilesi ile ilgimi çekip listeme eklenen bir kitap olmuştu Sade. Zira Ege Hanım akıcı ve keyifle sohbet eden, minimalizmin kendincesini anlatan bir hanımdı.

Sade kitabının kendinden önceki minimalizm literatürüne orijinal bir katkısı, onlardan büyük bir farkı olmamakla birlikte pratik bir rehber ve iyi bir derleme olarak anılabilir. Marie Kondo'nun meşhur sorusu 'Bana keyif veriyor mu?' sorusunu sorduğumda olumlu cevap verdiğim, görüntüsü bana keyif veren bir kitap olarak eklendi kitaplığıma Sade.