Edebiyata İdeolojik Pencereden Bakmak, Düşünce, Bilal CAN

Edebiyata İdeolojik Pencereden Bakmak yazısını ve Bilal CAN yazarına ait tüm yazıları Kitaphaber.com.tr sitemizden okuyabilirsiniz.

Edebiyata İdeolojik Pencereden Bakmak

20.02.2017 09:00 - Bilal CAN
Edebiyata İdeolojik Pencereden Bakmak

Kitaplar bir fikri, bir düşünceyi, bir misyonu yerine getirmek için yazılır, bu kesinlik cümlesi ilk kitap biçimlerinin ortaya çıkmasından günümüze değin böyle olmuştur.

Ümit Aktaş bu eserinde edebiyatın ideolojik pencereden nerelere temas ettiğini vurgular. İdeolojinin öyle korkulacak bir kavram olmadığını, her yazarın düşünüş – algı ve kabiliyeti onun ideolojisini oluşturduğu ortaya koymaktadır. İdeolojik yaklaşım yazarın yansıtma biçimi olabilir fakat salt ideoloji amacıyla yazılan eserlerde ortaya konulan sanat anlayışı tartışılabilir.

Sanat nedir sorusuna verilecek en güzel ve genel cevaplardan biri “hakikatle temas kurma ve bir aydınlanma çabasıdır.”(Aktaş, 2012:17) Hakikatle temas kurmayan, hakikate götürmeyen sanat eksiktir, kısmîdir. Bu eksiklik, sanat eserine bakışı da etkilemektedir. İdeolojik amaçla yazılan ve salt bir amaca yönelik yapılan sanatsal çalışmalar hayalden çok düşünceye yöneldiği için kişiye tek taraflı bir aydınlama sağlar. “Aklı estetiğin önündeki sınırlar olarak görmek, tıpkı güvercinin havayı uçmasına engel olarak görmesi gibi, estetiği kendi zemininde yoksunlaştırmaktır.”(Aktaş, 2012:16) Salt akla, düşünceye yönelik sanat yapmak sanatın alanını daraltıp onu dar alana hapsetmektir.

Sanatın temelinde hayalin olması ve bu hayalin herhangi bir sınırlamaya uğrayamaması sanat eserlerinin farklı yaklaşımlarla ortaya konulmasını sağlamıştır “Hayal de bir yaratıktır. Öyle ki insanı, diğer canlılardan ayıran en önemli özelliklerinden biri hayal’dir. Su, hava ve nefes kadar önemli ve insani bir gerekliliktir. Modern insan her zaman geçmiş ile hesaplaşmak, gelinen noktayı aşmak zorundadır. Bu da hayal kurmak ile mümkün olur.[1](Atan: 2014) Hayalini yitiren sanatçının bir üretim etkinliğine girememesi işte bu hesaplaşmasını yitirmesi dolayısıyladır. Hesaplaşmanın kategorize olamaması gibi sanatın da muhafazakarlığı olamaz. Çünkü hayallerle üretilen sanat dediğimiz gibi belirli bir sınırlandırmaya uğramaz. Faka üretilen eserlerin muhafazakar değerleri yansıtması mümkün olabilir.

Sanatın temeli, sanat üzerine ülkemizde yapılan tartışmaları ve ideolojinin sanattaki yeri hakkında Aktaş’ın fikirlerini, belirli aralıklarla yazmış olduğu yazıların derlemesi olan bu eser bizi de sanat-hakikat-ideoloji bağlantısını sorgulamamıza vesile olmuştur.

Edebiyat, İdeoloji ve Poetika

Ümit AKTAŞ

Okur Kitaplığı

İstanbul 2012

[1] Prof. Dr. Ahmet ATAN’ın bu yazısı 12.11.2014 tarihindehttp://www.edebifikir.com/fikir/modern-insanin-hayalle-iliskisi.html sitesinde yayınlanmıştır.

Not: Bu yazı daha önce Türkiye Yazarlar Birliği'nin web sitesinde yayınlanmıştır.


Yazar: Bilal CAN - Yayın Tarihi: 20.02.2017 09:00 - Güncelleme Tarihi: 16.02.2017 08:42
3.774

Bilal CAN Hakkında

Bilal CAN

Dumlupınar Üniversitesi Sosyoloji lisansını tamamladıktan sonra yüksek lisansını da aynı üniversitede tamamladı. Sosyolojik çalışmaları mekân, kent, şehir ve edebiyat sosyolojisi üzerine yoğunlaşmıştır. Şiirleri, denemeleri, kitap değerlendirmeleri ve eleştirileri bir çok dergide yer aldı.

Kitaphaber.com.tr sitesinin kurucuları arasında yer alıyor ve 2015'ten itibaren genel yayın yönetmenliğini yapıyor. Evli ve 2 çocuk sahibidir. 

Yayınlanmış Kitapları

- Diriler Evinden Notlar, Ahenk Kitap, 2024.
- Bir Kuşu Taşlarla Bu Çöle Bağladılar, Hece Yayınları, 2023.
- Zaman İçinde Mekân, Hece Yayınları, 2021. (TYB 2021 Şehir Kitabı Ödülü)
- İnsanlığın Ağlama Tarihine Bir Giriş, Hece Yayınları, 2021.
- Kebikeç, İzdiham Yayınları, 2019.
- Kentle Kavga: Mustafa Kutlu Öykücülüğünde Mekân, İzdiham Yayınları, 2017.

Bilal CAN ismine kayıtlı 359 yazı bulunmaktadır.

Yazarımıza ait 6 kitap bulunmaktadır.

Twitter Kitap Satış Sitesi Kitapyurdu.com