Kahvaltı ve Kahvaltı Kültürü, Kara Tahta, Gökmen DURSUN

Bu yazımızda birçoğumuzun vazgeçilmez öğünü olan, özellikle Pazar günleri uzun uzadıya yapılan kahvaltı ile ilgili bazı bilgiler paylaşılacaktır. Yapılan araştırmalarda en sağlıklı öğünlerden biri olarak karşımıza çıkan kahvaltı güne zinde ve enerjik başlamanın anahtarıdır. Kahvaltı öğünü ülkeden ülkeye değişiklik göstermekle beraber ülkemizin her şehrinde kendine has bir geleneği mevcuttur.

Mesela İtalyanlar kahvaltıyı ağırlıklı olarak bir bardak kahve özellikle cappuccino ve kruvasan çeşitleri ile yapmaktadırlar. Fransızlar da aynı İtalyanlar gibi kruvasan çeşitlerini reçel ve marmelat ile tatlandırarak yanında kahve içerek günü karşılamaktadırlar. Amerikalılar ise fast-food modelini kahvaltı öğününde de uygularlar. Sütün içine mısır gevreği, yulaf yanında da meyve suyu, süt veya kahve ile "günaydın" derler. Ruslar yumurtalı ekmek ve sütlü çay, Almanlar salam, sosis reçelli ekmek, Yunanlar peynirli börek, kurabiye yanında kahve, İngilizler kahvaltıya düşkündürler ve reçel çeşitleri, sosis, salam, yumurta, kızarmış ekmek, yanında ise sütlü çayı tercih etmektedirler. Sanırım bizim kültürümüze ters gelen kahvaltılardan birini Japonlar yapmaktadır. Japonlar kahvaltıda suşi, pilav, balık çeşitlerini tüketmektedirler.

Gelelim güzel ülkeme… Kahvaltı hakkında bir eleme yapmaksızın yazsak sayfalarca yazı olacağından en meşhur lezzetlerden başlayarak kısa kısa hepsine değinelim.

Van Kahvaltısı: Ülkemizin hemen hemen her yerinde bulunan bir kahvaltıdır. Hali hazırda Van'da 70 e yakın Van Kahvaltı Salonu bulunmaktadır. Dünya çapında bilinen bu kahvaltının içeriğinde ne var derseniz söyle anlatabiliriz. Öncelikle yiyecekler tamamen doğal ürünlerden oluşmaktadır. Van iline özel Bahçesaray balı ve yoğurt kaymağı, yayık tereyağı, cacık, yine Van iline özel sütte bekletilen buğdaydan yapılan kavut, kavurma, peynir çeşitleri, yumurtadan yapılan murtuğa, sofrada yerlerini alır. Ayrıca kahvaltının yanında semaver çay, taş fırınlarda pişirilen lavaş ekmeği ve Van çöreği de bulunur. İstanbul'da Cihangir Van Kahvaltı Evi, Beyoğlu Van Ahtamar Kahvaltı Salonu, Moda Van Kahvaltı Salonu, Samatya Van Kahvaltı Salonlarında bu eşsiz lezzetler tadılabilir.

Trabzon Kahvaltısı: Eğer bir Karardeniz turuna çıkarsanız ve Karadeniz'in herhangi bir ilinde sabah kahvaltı yapmak isterseniz tüm iller de aynı lezzeti bulabilirsiniz. Ülkemin en güzel tereyağı Karadeniz'de yapıldığından ve bu tereyağı ile yapılmış mıhlama, mısır ekmeği, Trabzon ekmeği gibi lezzetleri tüketilebilir. Hatta sadece tereyağlı mıhlama yenilerek bile kahvaltıyı tamamlanabilir. Tabi ki yanında olmazsa olmazı ise "Rize Çayı" dır. İstanbul'da ise Kazım Koyuncu'nun ağabeyi Oğuz Koyuncu'nun işlettiği Çay Tarlası, Kavacık Beykoz'da Muhlama, Güneşli ve Bostancı'da Nalia, Maltepe'de Cemil Usta'da bu lezzetleri tadılabilir.

Gaziantep Kahvaltısı: Gaziantep mutfağı denilince akla hemen kebap, lahmacun ve baklava gelmektedir. Müthiş bir mutfağa sahip bu ilimizin kahvaltısı da özeldir. Kahvaltı da en çok tercih edilen ise (sizi belki de şaşırtacak) Beyran çorbasıdır. Tereyağı, incik, salça ve sarımsak ile yapılan bu çorbayı ilin geneli severek tüketmektedir. Ama siz "Ben sabah sabah çorba içemem, hele ki sarımsaklı çorba asla içmem!" derseniz, Antep peyniri, peynir soslu haşlanmış yumurta, mücver içi ve Antep peyniriyle hazırlanmış börekler, cacıklı Arap köfte, ciğer kavurma, muhammara, nohut dürümü, maş piyazı, ballı ve fıstıklı sahan kaymağı, yumurta piyazı gibi özel lezzetleri tadabilirsiniz. Hatta nohut – piyaz dürüm de deneyebilirsiniz. İstanbul'da Altunizade'de Mabeyn Restaurant'da bu kahvaltının tadına bakılabilir.

Konya Kahvaltısı: Konya denince aklımıza Hz. Mevlana ve meşhur etli ekmeği gelir. Bu ilimizin de kahvaltı kültürü de gelişmiştir ve diğer illere bakarak daha farklı lezzetler içermektedir. Kahvaltıda olmasa bile yöreye özgü olan bamya çorbasının tadına muhakkak bakmalısınız. Çorbasız kahvaltı yapılmak istenirse; yöreye özgü peynirle yapılan börek, sac arası, yufka ekmeği ile yapılan ve yöresel küflü peynirden yapılan sündürme gibi lezzetleri tadabilirsiniz. İstanbul'da ise Sancaktepe'de Yavuzbey Konya Mutfağı, Başakşehir'de Boran Konya Mutfağı mekânları ziyaret edilebilir.

Denizli Kahvaltısı: Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Karadeniz, İçe uzanalım. Denizli kahvaltısında; Ege otları, baharatlı ve yağlı yumurta salatası, kuru biber, cevizli bal kaymak, domates kavurması ve patates buğulama iyi bir seçim olabilir.

Ayrıca bazı illerimizin de olmaz ise olmazları, kahvaltı öününe yakışacak tatları vardır. Afyon'da kaymak, Amasya'da Amasya Çöreği, Bursa'da tahanlı pide, Diyarbakır'da örgü peynir, Erzincan'da Tulum Peyniri ve Kete, İzmir'de boyoz, Kars'da kaşar, Kayseri'de sucuk ve pastırma, Manisa'da pişi, Muğla'da çam balı, Rize 'de mıhlama, Tokat'ta çemen, Trabzon'da kuymak, Çanakkale'de Ezine peyniri gibi…

Haftaya Türk mutfağının değişmezi "çorbalar" yazımızla beraber olalım. Sağlıcakla kalın, sizlerin de aklına gelen kahvaltı lezzetleri var ise paylaşmanızı rica ederim. Unutmayın paylaşmak güzeldir.

Görsel kaynak: Van Kahvaltısı - Kültür Portalı - Medya Kütüphanesi (kulturportali.gov.tr)