Sofraların Olmazsa Olmazı Çorbalar, Kara Tahta, Gökmen DURSUN

Güzel ülkemin sofralarında eksik olmayan, sabah, öğlen, ikindi, akşam hatta gece dahi tüketilen, soğuklarda içimizi ısıtan, hastalıklarda ise şifa niyetine içilen ÇORBALAR bu yazımızın konusu olacaktır. Bazen yapanın adıyla, bazen yörenin adıyla, bazen içine katılan malzemeye göre bazen de yaşanmış bir olayın adını alan çorbaların ülkemizde o kadar çok çorbası var ki. Hangi birini içeceğimizi şaşırdığımız gibi ben de hangisini yazacağımı şaşırdım desem mübalağa etmiş olmam.

Dünya ülkelerinde çorba, yemek öncesi iştah açıcı olarak içilirken ülkemizde tamamen bir yemek kültürü olarak önümüze çıkmaktadır. Sayısız türdeki çorbalardan; mercimek, tarhana, tavuk suyu ve pirinç en çok tercih edilenlerdir. Çorbalar öyle sevilmiştir ki çeşitli deyimlerle dilimizde de var olmuşlardır; "her şeyi çorba ettin", "çorbada tuzum bulunsun", "işler çorbaya döndü" gibi…

Türkler göçebe hayat yaşamından günümüze kadar çorbayı baş tacı etmişlerdir. Bunun nedenlerinden biri ekonomik olması diğeri ise kolay hazırlanmasıdır. Özellikle Osmanlı sofralarının değişmezi olan çorbaların ana malzemelerine göre hazırlananlarını yazmaya çalışırken hangi çorbalar hangi yörelerde meşhurdur, nerelerde içilebilir gelin birlikte inceleyelim.

Ana Malzemesi Kuru Bakliyat Olan Çorbalar: Bu tip çorbaların örnekleri; mercimek, ezo gelin, pirinç, yeşil mercimek sıralanabilir. Kuru bakliyatlarına yanında salça ve soğan kavrularak lezzetlendirilir. Yöresel anlamda ise birçok çeşitleri vardır. Gaziantep yöresinin içinde nohut bulunan "Tutmaç Çorbası", Sivas yöresinin içinde nohut, yeşil mercimek bulunan "Dul Avrat Çorbası", Kırşehir yöresinin içinde yeşil mercimek bulunan "Kesme Aşı Çorbası", bir çok yöreye özgü içinde nohut, buğday bulunan "Keşkek", Şanlıurfa yöresine ait içinde mercimek ve pirinç bulunan "Mahluta Çorbası" sayılabilir.

Ana Malzemesi Un ve Hamur Olan Çorbalar: Bu tip çorbalara örnek tarhana, erişte ve şehriye çorbası sayılabilir. Bazılarına salça ve soğan kavrulurken bazılarına ise sadece et veya tavuk suyuna yapılabilmektedir. Ülkemizde oldukça fazla çeşidi olan çorba türüdür. Şanlıurfa yöresinin içinde un ve yoğurt olan "Şortan Çorbası", Sivas/Erzincan yöresinin içinde un ve bulgur bulunan "Reyhanlı Çorbası", Yozgat'ın yanı sıra birçok yörede yapılan ve içinde un ve yumurta bulunan "Oğmaç Çorbası" bu kategoride sayılabilir.

Ana Malzemesi Et ve Tavuk Olan Çorbalar: Bu çorbalar daha çok et ve tavuğun kaynatılarak suyundan elde edilirler. Kaynayan et ve tavuk suyunun içine çeşitli soslar, sakatatlar, tahıl ve bakliyat ürünleri katılarak hazırlanır. Yöresel olarak ülkemizin her yerinde aşağı yukarı aynıdır. Kelle paça çorbası, işkembe çorbası, tavuk suyu çorbası gibi çeşitleri vardır. Birçok yörede yapılan terbiye ile de lezzetlendirilen; içinde et, un yoğurt bulunan "Düğün Çorbası", Tekirdağ yöresinin içinde kıyma ve un olan "Köfteli Çorba", Kayseri yöresinin içinde kıyma kuşbaşı et ve nohut bulunan "Kurşun Aşı Çorbası", Eskişehir yöresinin içinde kuzu eti, soğan ve yoğurt bulunan "Sorpa Çorbası", Antep yöresinin içinde koyun eti, pirinç ve nohut "Yuvalama Çorbası" sayılabilir.

Ana Malzemesi Sebze Olan Çorbalar: Bu kategorideki çorbalar ağırlıklı olarak et ve tavuk suyuna sebzelerin doğranarak pişirildiği çorbalardır. Mevsimine göre değişiklik gösterse de içinde; havuç, lahana, ıspanak, kereviz, domates, patates ve soğan bulunmaktadır. Karadeniz yöresinin içinde taze fasulye bulunan ve aynı ad ile anılan çorbası ile içinde karalahana bulunan "Kara Lahana Çorbası", Mersin yöresinin içinde soğan patates domates bulunan "Tatar Çorbası", Niğde yöresinin içinde kuru kayısı, kuru erik ve un bulunan "Mangır Çorbası", Konya yöresinin içinde Bamya bulunan "Bamya Çorbası" sayılabilir.

Ana Malzemesi Süt Ürünü Olan Çorbalar: Bu çorbalar süt ürünlerinden yapılmakta ve içine bakliyat konulmaktadır. Özelliği de soğuk olarak da içilebilmesidir. Birçok yörede yapılan ve içine buğday, nohut ve ayran konulan ve soğuk bir çorba türü olan "Ayran Çorbası", Güneydoğu Anadolu Bölgesi yöresinin içinde yoğurt, buğday ve un olan "Dövme Çorbası", Ege Bölgesi başta olmak üzere tüm yörelerde yapılan ve içinde yoğurt olan "Tarhana Çorbası" sayılabilir.

Ana Malzemesi Deniz Ürünleri Olan Çorbalar: Bu çorbalar daha çok yurt dışından ülkemize gelmiş olan çorbaları kapsamaktadır. Özellikle de Ege Bölgesi basta olmak üzere Karadeniz Bölgesinde yapılmaktadır. İçine balık veya deniz ürünleri konularak hazırlanmaktadır. Balık olarak daha çok levrek, hamsi deniz ürünleriyle karides, istiridye konulmakta aroma olarak da yöresel otlar kullanılmaktadır.

Peki, bu güzel lezzetleri nerelerde tadabiliriz. Birçok lokanta veya restoran menüsünde mercimek, ezo gelin tavuk veya domates çorbası bulunmaktadır. Yöresel çorbaları ise seyahatler esnasında ve mutlaka bir ön araştırma yaparak yerinde yemek en güzelidir. Buna rağmen İstanbul'da olanlar için tüm bu yörelerin çorbalarının bulunduğu hem Karaköy hem de Kadıköy'de şubeleri olan "Karaköy Çorba Evi" adres olarak gösterilebilir. Günlük 21 çeşit çorba sunan mekânda mevsimine göre değişerek sunulmaktadır. Balkabaklı, bakliyat, yuvalama, yüksük, analıkızlı, kesme aşı, enginar, brokoli çorbalarının tadılacağı bir adrestir.

Kelle paça, İşkembe Çorbaları için ise birçok mekân bulunmakla beraber Maltepe'de Vedat İşkembe, Etiler'de Saruhan ve Çengelköy'de Paşa çorbalarında lezzet bulunan mekânlardandır.

Bu defa bu kadar değerli dostlar… Sağlıcakla kalın. Sizlerin de aklına gelen Çorba çeşitleri ve mekânlar olur ise paylaşmanızı rica ederim. Unutmayın paylaşmak güzeldir.

görsel: https://www.kulturportali.gov.tr/portal/yoresel-tarhana-corbalari