Karel Çapek - R.U.R (Rossumʼun Evrensel Robotları), Edebiyat, Turhan YILDIRIM

Çek yazar Karel Çapek'in ilk olarak 1921 yılında yayımlanan tiyatro oyunu R.U.R (Rossum'un Evrensel Robotları), robot kelimesini bir bilimkurgu terimi olarak kullanan ilk yapıttır. Slavca angaryaya sürülen işçi anlamına gelen bu kelime metin boyunca süregelen insanlığın hizmeti için çalışan robot işçileri de tanımlamaktadır.

Üç perdelik oyunun ilk perdesi, gelişen robot teknolojisi sayesinde insanlık için düşlenen ütopyanın gerçekleşmesi üstüne kuruludur. İkinci perdede bir apokaliptik anlatıyla karşılaşırız. İnsanlaştırılmış robotlar insanları düşmanı olarak görür ve yok edilmelerine karar verirler. Son perdedeyse post-apokaliptik dönemi görürüz.

İnsanlık neredeyse tamamen yok olmuştur ama bu sefer robotların kendi üretimlerini sürdürecek güçleri de yoktur. Tam bir çözümsüzlük aşamasıdır. Tıpkı Yevgeni Zamyatin'in distopyası Biz gibi yazıldığı dönemi yansıtan, gelecek çağı anlatabilen üst düzey bir edebi metindir R.U.R

Rossum'un Evrensel Robotları
Karel Çapek
İş Bankası Yayınları
104 Sayfa
Çev: Yusuf Eradam