Sedat Umran ve Şiirine Dair 16, Edebiyat, Tuğba D. CAN

Şiir Kitaplarına Alınması Unutulmuş Olan ve Son Yılda Yazdığı Şiirleri 1998-2000

Şiir kitaplarına alınması unutulmuş olan ve ölmeden önce yazdığı bazı şiirleri Sonsuzluk Atı adlı toplu şiirlerinin yayınlandığı eserinde toplanmıştır. Bu şiirler arasında direkt olarak eşya konulu beş şiir mevcuttur.

Camlarda Akşam

"Çıplak oldukları için üşürler
Batıyı hayretle seyreden camlar;
İşaretleşirler ve görüşürler
Gizli akislerle bazı akşamlar…
Bir sihirbaz gibi camlar akşamın
Karşısında bin bir oyun gösterir;
Bir ânda yanışı yüzlerce camın
İnsana ne büyük bir hayret verir
Bir sihirbaz gibi camlar akşamın
Karşısında bin bir oyun gösterir;
Bir ânda yanışı yüzlerce camın
İnsana ne büyük bir hayret verir
Henüz yok verilmiş bir kararı da
Mûcize yaratır cam biteviye;
Sonra anlaşılır hünerim diye
Bırakırız oy'ununu camlar yarıda!.."
(Umran, Sonsuzluk Atı, 2000, s. 209).

Camlar, Umran'a göre çıplak bir gerçeklik sunar. Bu yüzden de üşürler, akşamlar, gün batımları onlarda Ahmet Haşim'in ifadesi gibi ateş rengine bürünürler. Kimi zaman da bir sihirbazdırlar, akşamın karşısında hayret verici bir biçimde renk renk olurlar. Bir oyun gibi algılanır bu Umran'a göre. Mucizevi bir olaydır bu, camların akşam karşısında.

Manken

"Yaşamak isterdim bir manken gibi
Duyup anlamadan ve düşünmeden;
Tığ gibi bir vücud, dimdik bir beden
Şişirmek göğsümü bir yelken gibi
İstemem olmasın defterde kaydım
Bir oda içinden loş, camekânlı
Görsem de muzdarip yüzleri canlı
Unutup giderdim manken olsaydım"
(Umran, Sonsuzluk Atı, 2000, s. 211)

Manken, Umran'ın farklı kitaplarında farklı biçimlerde işlenen sık bir eşya olarak kullanılmıştır. Bu şiirinde ise direkt olarak manken olma isteğini dillendirmiştir. Duruşlarının ve vücutlarının dikliği sebebiyle onlara özenmektedir. Başka bir şey istememektedir, ne bir oda ne de camekanlı bir yer, isteği sadece manken olmaktır.

Salıncak

"Bin türlü duyguyla akislenen cam
Benliğimi saran bir acı ipham
Yaşamak meçhûlün boş kucağında
Sallanmak bir ömür salıncağında
Hızlandık mümkün mü artık durdurmak?
Kopuncaya kadar ip kolan vurmak
İçimizde yere düşmek korkusu
Yaşamak, Allahım en müşkülü bu"
(Umran, Sonsuzluk Atı, 2000, s. 212).

Salıncak şiiri, Umran için ömrünü hesaba çektiği bir mekan olarak belirginlik kazanmaktadır. Bu salıncağa insan doğarken biner ve ip koparken ölürken inebilir ancak. İnsanların içerisinde sürekli o ip kopma tedirginliği/ölüm korkusu olacaktır ve olmuştur da.

Kilit

"İstediğin kadar it,
Yıldızlar altın kilit
Semâ kapılarında
Dışındayız yarın da
Açılır birer birer
Kim bilir kimler girer"
(Umran, Sonsuzluk Atı, 2000, s. 212).

Kilit şiirinde Umran, kilidi yıldızlarla ilinti bir biçimde kurgular. Onun için yıldızlar altın bir kilittir, sema kapılarını kilitleyen. Biz ise bu kilitli kapılar ardındayız, açılmasını bekleyen.

Çakmak

"Sesinin ışığına dönüşmesiyle
Duraklar alışkanlığının dönemecinde,
Ne denli uğraşsa, ama yine de
Anlatamadığını kısı sesiyle
Duyurmağa çalışır aydınlığın ucundan
Etkisini bir başka yoldan deneyerek
Güveni yok mu acaba sonucundan
Anlıyamazsınız, çünkü çok seyrek
Karanlığı içinde ateşliyerek
Yakar azar azar üzüntüsünü,
Sonra çoğu bana kalsın diyerek
Keser o incecik gürültüsünü!.."
(Umran, Sonsuzluk Atı, 2000, s. 217).

Çakmak şiirinde Umran, çakmağı ilk akla geldiği şekliyle işler. Sesini yanarak duyurmaya çalışır çakmak, üzüntüsünü azar azar yakarak yansıtır, kısa bir yanıştır bu, ardından söner.